Εργασιακός Εκφοβισμός – Mobbing

Ο εργασιακός εκφοβισμός, γνωστός και ως mobbing, αποτελεί ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον. Πρόκειται για συστηματική, ψυχολογική κακοποίηση ή ηθική παρενόχληση εις βάρος ενός εργαζομένου από προϊστάμενους, συναδέλφους ή ακόμα και υφισταμένους. Ο στόχος είναι συνήθως η υπονόμευση, ο αποκλεισμός ή ακόμα και η εξώθηση του εργαζομένου σε παραίτηση.

📌 Τι Είναι το Mobbing;

Το mobbing αναφέρεται σε συνεχόμενες, εσκεμμένες και επαναλαμβανόμενες πράξεις ψυχολογικής βίας στο χώρο εργασίας. Δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά για μια μακροχρόνια τακτική που πλήττει τη σωματική και ψυχική υγεία του εργαζομένου.

Παραδείγματα Mobbing:

• Υποτίμηση ή περιθωριοποίηση του εργαζομένου
• Χλευασμός, ειρωνεία ή προσβλητικά σχόλια
• Συστηματική απομόνωση από την ομάδα
• Στέρηση αρμοδιοτήτων ή αντίθετα υπερφόρτωση
• Ψευδείς κατηγορίες ή υποβάθμιση της δουλειάς

⚠️ Ποιες Είναι οι Επιπτώσεις;
Οι συνέπειες του mobbing είναι σοβαρές και πολυεπίπεδες:

Ψυχολογικές:

• Άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση και απογοήτευση
• Αϋπνία, ψυχοσωματικά συμπτώματα

Σωματικές:

• Χρόνια κόπωση, πονοκέφαλοι, στομαχικές διαταραχές
• Αυξημένος κίνδυνος καρδιοπαθειών

Επαγγελματικές:

Πτώση απόδοσης

• Απώλεια εισοδήματος λόγω άδειας ή παραίτησης
• Επαγγελματική απομόνωση

👥 Ποιοι Εμπλέκονται στο Mobbing;

Το mobbing μπορεί να προέρχεται:

• Από προϊστάμενο προς υφιστάμενο (vertical mobbing)
• Από ομάδα συναδέλφων (horizontal mobbing)
• Από υφιστάμενο προς προϊστάμενο (upward mobbing)

Συχνά, το θύμα είναι κάποιος που ξεχωρίζει λόγω:

• Ικανότητας ή μόρφωσης
• Διαφορετικής εθνικής καταγωγής ή φύλου
• Ειλικρίνειας ή ηθικής στάσης
• Άρνησης να ενδώσει σε πιέσεις ή διαφθορά

Η συμπεριφορά εκφοβισμού και παρενόχλησης δεν περιλαμβάνει:

• Τεκμηριωμένη κριτική απόδοσης (όταν γίνεται με σεβασμό)
• Πειθαρχικές ενέργειες σύμφωνα με πολιτικές εργασίας
• Επαγγελματικές διαφωνίες χωρίς προσωπικές επιθέσεις
• Άσκηση ηγεσίας που στοχεύει στη βελτίωση και όχι στην υποτίμηση
• Αιτιολογημένες αποφάσεις για προαγωγές, μετακινήσεις, αναθέσεις

Το κλειδί είναι αν η συμπεριφορά είναι συστηματική, προσβλητική και έχει στόχο να μειώσει την αυτοπεποίθηση ή να προκαλέσει απομόνωση.

🛡️ Ένα πρόγραμμα πρόληψης της βίας στο χώρο εργασίας πρέπει να:

• Περιλαμβάνει σαφείς ορισμούς εκφοβισμού, παρενόχλησης, βίας.
• Καθορίζει γραπτά πολιτική μηδενικής ανοχής.
• Εκπαιδεύει εργαζόμενους και προϊσταμένους στον εντοπισμό και την πρόληψη του φαινομένου.
• Δημιουργεί ασφαλείς διαδικασίες αναφοράς περιστατικών.
• Προστατεύει τους καταγγέλλοντες από αντίποινα.
• Παρέχει υποστήριξη (ψυχολογική, νομική) στα θύματα.
• Αξιολογείται τακτικά για την αποτελεσματικότητά του.
• Προάγει τον σεβασμό, τη συνεργασία και την ενσυναίσθηση μέσα στην εταιρεία.

⚖️ Τι Προβλέπει ο Νόμος στην Ελλάδα;

Η ελληνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ρητά τον όρο “mobbing”, αλλά προστατεύει τους εργαζομένους μέσω διατάξεων που αφορούν:

🔹 Άρθρο 662 Αστικού Κώδικα
Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να διασφαλίζει ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον. Η παραβίαση αυτής της υποχρέωσης μπορεί να θεμελιώσει αστική ευθύνη.

🔹 Άρθρο 5 Συντάγματος
Προστατεύει την αξιοπρέπεια, την προσωπικότητα και την ψυχική υγεία του κάθε πολίτη – συμπεριλαμβανομένου και στον χώρο εργασίας.

🔹 Νόμος 4808/2021 (Νόμος για την Εργασιακή Βία και Παρενόχληση)
Αποτελεί πλέον σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Περιλαμβάνει:

• Ορισμό για παρενόχληση στον χώρο εργασίας
• Υποχρέωση εργοδότη να διαθέτει κώδικα δεοντολογίας
• Καθιέρωση διαδικασιών καταγγελίας
• Πρόβλεψη ποινών και αποζημιώσεων σε θύματα

Σημαντικό: Το mobbing μπορεί να στοιχειοθετεί και ποινικά αδικήματα, όπως προσβολή προσωπικότητας, εξύβριση, απειλή ή συκοφαντική δυσφήμιση.

🚨 Τι Μπορεί να Κάνει το Θύμα;

• Καταγραφή περιστατικών (με ημερομηνία, τόπο, μάρτυρες)
• Επικοινωνία με Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού
• Καταγγελία στον Συνήγορο του Πολίτη ή στην Επιθεώρηση Εργασίας
• Αναφορά σε συνδικάτο ή σωματείο
• Νομική υποστήριξη από δικηγόρο με εμπειρία σε εργατικό δίκαιο

Υποστήριξη από ψυχολόγο

💡 Πρόληψη από Εργοδότες

Ενημέρωση & εκπαίδευση προσωπικού

Εφαρμογή πολιτικών μηδενικής ανοχής

Διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας

Τακτική αξιολόγηση κλίματος εργασίας

✅ Συμπέρασμα

Το mobbing είναι σοβαρό φαινόμενο που απειλεί όχι μόνο την ψυχική υγεία του εργαζομένου αλλά και την παραγωγικότητα και ηθική ενός ολόκληρου οργανισμού. Απαιτείται εγρήγορση, ενημέρωση και νομική κατοχύρωση τόσο από τα ίδια τα θύματα όσο και από τους εργοδότες.

Η σιωπή δεν είναι λύση. Το θάρρος και η γνώση είναι το πρώτο βήμα προς την προστασία.

[bookly-form hide="date,week_days,time_range"]