Η προκαταρκτική εξέταση είναι μια διαδικασία που διεξάγεται από την αστυνομία, για να συγκεντρώσει στοιχεία σχετικά με ένα έγκλημα.
Η εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει συνέντευξη με αυτόπτες μάρτυρες, συλλογή στοιχείων από την σκηνή του εγκλήματος και λήψη μαρτυριών από τους ύποπτους.
Ελληνική νομοθεσία
Η προκαταρκτική εξέταση διέπεται από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ). Σύμφωνα με τον ΚΠΔ, η προκαταρκτική εξέταση διεξάγεται από τον ανακριτή ή τον εισαγγελέα. Ο ανακριτής είναι δικαστικός λειτουργός, που είναι αρμόδιος για την διεξαγωγή της προκαταρκτικής εξέτασης. Ο εισαγγελέας είναι ο αρμόδιος δημόσιος λειτουργός που επιβλέπει την προκαταρκτική εξέταση.
Αρχές της προκαταρκτικής εξέτασης:
Η προκαταρκτική εξέταση διέπεται από τις εξής αρχές:
Η αρχή της αναζήτησης της αλήθειας: Η προκαταρκτική εξέταση πρέπει να διεξάγεται με σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας, σχετικά με το έγκλημα.
Η αρχή της αντικειμενικότητας: Η προκαταρκτική εξέταση πρέπει να διεξάγεται αντικειμενικά, χωρίς να επηρεάζεται από τις προσωπικές πεποιθήσεις του ανακριτή ή του εισαγγελέα.
Η αρχή της προστασίας των δικαιωμάτων του ύποπτου: Η προκαταρκτική εξέταση πρέπει να διεξάγεται με τρόπο, που να προστατεύει τα δικαιώματα του ύποπτου, όπως το δικαίωμα στην υπεράσπιση.
Διαδικασία της προκαταρκτικής εξέτασης:
Η προκαταρκτική εξέταση ξεκινά με την λήψη της καταγγελίας του εγκλήματος, από την αστυνομία. Η καταγγελία μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε έχει γνώση του εγκλήματος.
Αφού ληφθεί η καταγγελία, ο ανακριτής ή ο εισαγγελέας διατάσσει την διεξαγωγή της προκαταρκτικής εξέτασης. Η εξέταση μπορεί να διεξαχθεί στην έδρα του ανακριτή ή του εισαγγελέα ή στην σκηνή του εγκλήματος.
Κατά τη διάρκεια της προκαταρκτικής εξέτασης, ο ανακριτής ή ο εισαγγελέας μπορεί να προβεί στις εξής ενέργειες:
Να καλέσει αυτόπτες μάρτυρες για να δώσουν κατάθεση.
Να συλλέξει στοιχεία από την σκηνή του εγκλήματος, όπως αποτυπώματα, δακτυλικά αποτυπώματα, δείγματα DNA, κλπ.
Να πάρει καταθέσεις από τους ύποπτους.
Μετά την ολοκλήρωση της προκαταρκτικής εξέτασης, ο ανακριτής ή ο εισαγγελέας υποβάλλει την έκθεση της εξέτασης στον αρμόδιο εισαγγελέα. Ο εισαγγελέας, αφού εξετάσει την έκθεση, αποφασίζει αν θα ασκήσει ποινική δίωξη ή όχι.
Στοιχεία που εξετάζονται κατά την προκαταρκτική εξέταση:
Κατά την προκαταρκτική εξέταση εξετάζονται τα εξής στοιχεία:
Η ταυτότητα του προσώπου που διέπραξε το έγκλημα.
Ο τόπος και ο χρόνος τέλεσης του εγκλήματος.
Το αντικείμενο του εγκλήματος.
Το κίνητρο του δράστη.
Το modus operandi του δράστη.
Αποτελέσματα της προκαταρκτικής εξέτασης
Τα αποτελέσματα της προκαταρκτικής εξέτασης μπορεί να είναι τα εξής:
Η υπόθεση να ενταχθεί στην κατηγορία των εγκλημάτων που διώκονται αυτεπαγγέλτως.
Η υπόθεση να ενταχθεί στην κατηγορία των εγκλημάτων που διώκονται κατόπιν έγκλησης.
Η υπόθεση να αρχειοθετηθεί αν ο εισαγγελέας κρίνει πως δεν υπάρχουν ικανά στοιχεία που δεικνύουν εγκληματική πράξη.
Συμπέρασμα
Η προκαταρκτική εξέταση είναι μια σημαντική διαδικασία για την διερεύνηση ενός εγκλήματος. Η αποτελεσματική διεξαγωγή της προκαταρκτικής εξέτασης μπορεί να βοηθήσει στην εξιχνίαση του εγκλήματος και στην άσκηση ποινικής δίωξης του δράστη.
