Το αδίκημα της ψευδούς βεβαίωσης κατ’ άρθρο 242 παρ. 1 ΠΚ είναι ένα έγκλημα κατά της δημόσιας τάξης και των γενικών αρχών του δημοσίου δικαίου. Ο σκοπός του είναι η προστασία της εμπιστοσύνης του κοινού στη δημόσια διοίκηση και την ακεραιότητα των δημόσιων εγγράφων.
Στοιχεία του εγκλήματος
Τα στοιχεία του εγκλήματος της ψευδούς βεβαίωσης είναι τα εξής:
Υπάλληλος. Ο δράστης του εγκλήματος πρέπει να είναι υπάλληλος, δηλαδή πρόσωπο που έχει δημόσια εξουσία ή υπηρετεί σε δημόσια υπηρεσία.
Καθήκοντα έκδοσης ή σύνταξης δημοσίων εγγράφων. Τα καθήκοντά του πρέπει να περιλαμβάνουν την έκδοση ή τη σύνταξη δημοσίων εγγράφων.
Βεβαίωση ψευδώς περιστατικού. Ο υπάλληλος πρέπει να βεβαιώσει ψευδώς περιστατικό, που μπορεί να έχει έννομες συνέπειες.
Πρόθεση. Ο υπάλληλος πρέπει να ενεργήσει με πρόθεση, δηλαδή να γνωρίζει ότι βεβαιώνει ψευδώς και να θέλει να το πράξει.
Ανάλυση εννοιών:
Υπάλληλος. Ως υπάλληλος νοείται κάθε πρόσωπο που έχει δημόσια εξουσία ή υπηρετεί σε δημόσια υπηρεσία. Δημόσια εξουσία έχει το πρόσωπο που έχει το δικαίωμα να ασκεί δημόσια εξουσία, δηλαδή το δικαίωμα να ενεργεί πράξεις που έχουν έννομη ισχύ. Δημόσια υπηρεσία είναι κάθε οργανωμένη ομαδικότητα που έχει συσταθεί από το Δημόσιο ή από άλλους φορείς του δημόσιου τομέα, για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.
Καθήκοντα έκδοσης ή σύνταξης δημοσίων εγγράφων. Τα καθήκοντα έκδοσης ή σύνταξης δημοσίων εγγράφων είναι τα καθήκοντα που περιλαμβάνουν την έκδοση ή τη σύνταξη εγγράφων που έχουν δημόσια πίστη, δηλαδή που παρέχουν απόδειξη του περιεχομένου τους.
Βεβαίωση ψευδώς περιστατικού. Βεβαίωση ψευδώς περιστατικού, είναι η βεβαίωση με έγγραφο ότι ένα γεγονός είναι αληθές, ενώ στην πραγματικότητα είναι ψευδές.
Πρόθεση. Προϋπόθεση του εγκλήματος είναι η πρόθεση του υπαλλήλου να βεβαιώσει ψευδώς το περιστατικό. Η πρόθεση μπορεί να αποδειχθεί, με κάθε αποδεικτικό μέσο.
Συνήθεις περιπτώσεις του αδικήματος είναι ενδεικτικά οι ακόλουθες :
Βεβαίωση ψευδούς τόπου κατοικίας ή διαμονής. Για παράδειγμα, υπάλληλος βεβαιώνει ψευδώς, ότι ο αιτών διαμένει σε περιοχή που πληροί τα κριτήρια για την επιδότηση ενοικίου.
Βεβαίωση ψευδούς οικογενειακής κατάστασης. Για παράδειγμα, υπάλληλος βεβαιώνει ψευδώς ότι ο αιτών είναι έγγαμος, προκειμένου να λάβει επιδότηση τέκνων.
Βεβαίωση ψευδούς εκπαιδευτικού ή επαγγελματικού τίτλου. Για παράδειγμα, υπάλληλος βεβαιώνει ψευδώς, ότι ο αιτών έχει πτυχίο από συγκεκριμένο πανεπιστήμιο, προκειμένου να λάβει θέση εργασίας.
Βεβαίωση ψευδούς οικονομικής κατάστασης. Για παράδειγμα, υπάλληλος βεβαιώνει ψευδώς ότι ο αιτών έχει χαμηλά εισοδήματα, προκειμένου να λάβει επίδομα ανεργίας.
Ποινές
Η ποινή του εγκλήματος της ψευδούς βεβαίωσης είναι η φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και η χρηματική ποινή. Σε περίπτωση που η βεβαίωση δόθηκε για να προκληθεί ζημία στο Δημόσιο ή σε άλλο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, η ποινή είναι επαυξημένη.
Το αδίκημα της ψευδούς βεβαίωσης είναι ένα σοβαρό αδίκημα που τιμωρείται αυστηρά. Η τέλεσή του μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για το Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και για τους ιδιώτες που εμπλέκονται στην υπόθεση.
Η έννοια των ποινικώς ενδιαφερόντων κατά το άρθρο 242 παρ. 1 ΠΚ δημοσίων εγγράφων, λαμβάνεται από τα άρθρα 438, 440, 441 ΚΠΔ.
Σύμφωνα με το άρθρο 438 ΚΠΔ, δημόσιο έγγραφο είναι εκείνο που έχει εκδοθεί από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο, κατά την άσκηση των καθηκόντων του και παρέχει δημόσια πίστη, δηλαδή ότι τα γεγονότα που βεβαιώνονται σε αυτό είναι αληθή.
Σύμφωνα με το άρθρο 440 ΚΠΔ, τα δημόσια έγγραφα είναι τα εξής:
Τα εκδιδόμενα από τα όργανα της Πολιτείας, των νομαρχιών, των δήμων και των κοινοτήτων, καθώς και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
Τα εκδιδόμενα από τα δικαστήρια και τα εισαγγελεία.
Τα εκδιδόμενα από τους συμβολαιογράφους, τους δικηγόρους, τους γραμματείς δικαστηρίων και εισαγγελιών και τους άλλους δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 441 ΚΠΔ, δημόσια έγγραφα είναι και τα ιδιωτικά έγγραφα, που έχουν επικυρωθεί από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των καθηκόντων του.
Ως εκ τούτου, τα ποινικώς ενδιαφέροντα δημόσια έγγραφα κατά το άρθρο 242 παρ. 1 ΠΚ είναι εκείνα που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 438 ΚΠΔ, δηλαδή που έχουν εκδοθεί από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των καθηκόντων του και παρέχουν δημόσια πίστη.
Επομένως, στα ποινικώς ενδιαφέροντα δημόσια έγγραφα περιλαμβάνονται τα εξής:
Τα έγγραφα που εκδίδονται από τα όργανα της Πολιτείας, των νομαρχιών, των δήμων και των κοινοτήτων, καθώς και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
Τα έγγραφα που εκδίδονται από τα δικαστήρια και τα εισαγγελεία.
Τα έγγραφα που εκδίδονται από τους συμβολαιογράφους, τους δικηγόρους, τους γραμματείς δικαστηρίων και εισαγγελιών και τους άλλους δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Τα ιδιωτικά έγγραφα που έχουν επικυρωθεί από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των καθηκόντων του.
Για παράδειγμα, στα ποινικώς ενδιαφέροντα δημόσια έγγραφα περιλαμβάνονται τα εξής:
Οι βεβαιώσεις γεννήσεως, οικογενειακής κατάστασης, κατοικίας, διαμονής, εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάστασης, οικονομικής κατάστασης, κ.λπ.
Οι άδειες οδήγησης, τα διαβατήρια, τα ληξιαρχικά βιβλία, οι δικαστικές αποφάσεις, τα συμβόλαια, τα παραστατικά φορολογικών υποχρεώσεων, κ.λπ.
Η σημασία της λήψης της έννοιας των ποινικώς ενδιαφερόντων δημοσίων εγγράφων από τα άρθρα 438, 440, 441 ΚΠΔ, είναι ότι παρέχει σαφή και αντικειμενικά κριτήρια για τον προσδιορισμό των εγγράφων που καλύπτει το αδίκημα της ψευδούς βεβαίωσης.
