Η ακυρότητα σχετικής δικαιοπραξίας αποτελεί ένα σύνθετο νομικό ζήτημα, με πλήθος διακρίσεων και λεπτομερειών.
Το άρθρο 1526 Α.Κ. ορίζει τα εξής:
Οι γονείς δεν μπορούν, χωρίς την άδεια του δικαστηρίου, να επιχειρήσουν στο όνομα του τέκνου τις πράξεις που απαγορεύονται και στον επίτροπο ανηλίκου χωρίς άδεια του δικαστηρίου.
Ειδικότερα, η διάταξη αυτή απαγορεύει στους γονείς:
1) Να διαχειρίζονται την περιουσία του τέκνου τους (π.χ. να πουλήσουν ένα ακίνητο που ανήκει στο τέκνο).
2) Να κάνουν δωρεές στο όνομα του τέκνου τους.
3) Να συνάψουν συμβάσεις στο όνομα του τέκνου τους.
4) Να εκπροσωπήσουν σε δίκη το τέκνο τους.
Η άδεια του δικαστηρίου απαιτείται:
Για κάθε πράξη που υπερβαίνει τη συνήθη διοίκηση.
Για κάθε πράξη που ενέχει κίνδυνο για την περιουσία του τέκνου.
Για κάθε πράξη που ωφελεί τρίτον σε βάρος του τέκνου.
Η άδεια του δικαστηρίου χορηγείται:
Μετά από αίτηση των γονέων.
Μετά από ακρόαση του εισαγγελέα.
Εάν υπάρχει αναπόφευκτη ανάγκη ή προφανής ωφέλεια για το τέκνο.
Η παράβαση της διάταξης του άρθρου 1526 Α.Κ. συνεπάγεται:
Ακυρότητα της πράξης.
Αποζημίωση του τέκνου από τους γονείς.
Επισημαίνεται ότι:
Η διάταξη του άρθρου 1526 Α.Κ. έχει αναγκαστικό χαρακτήρα.
Η άδεια του δικαστηρίου μπορεί να χορηγηθεί και προκαταβολικά.
Η άδεια του δικαστηρίου μπορεί να ανακληθεί.
Συνοψίζοντας, το άρθρο 1526 Α.Κ. αποσκοπεί στην προστασία της περιουσίας και των συμφερόντων του ανηλίκου τέκνου.
Ποια είναι η φύση της δικαιοπραξίας; (π.χ. σύμβαση αγοραπωλησίας, δωρεά, γάμος)
Ποιος είναι ο επικαλούμενος λόγος ακυρότητας(π.χ. απάτη, απειλή, πλάνη);
Ποιος είναι ο ζημιωθείς από τη δικαιοπραξία; (π.χ. ο πωλητής, ο αγοραστής, ο δωρητής)
Έχει ασκηθεί αγωγή ακυρότητας;
Ενδεικτικά, οι λόγοι ακυρότητας μίας σχετικής δικαιοπραξίας δύναται να είναι:
Έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας: Το πρόσωπο που ενήργησε δεν είχε την απαιτούμενη ωριμότητα ή ικανότητα για να συνάψει έγκυρη δικαιοπραξία.
Έλλειψη συνείδησης: Το πρόσωπο που ενήργησε δεν τελούσε σε κατάσταση συνείδησης κατά τη σύναψη της δικαιοπραξίας.
Σφάλμα: Το πρόσωπο που ενήργησε έκανε λάθος ως προς το αντικείμενο, το τίμημα ή άλλο ουσιώδες στοιχείο της δικαιοπραξίας.
Απάτη: Το πρόσωπο που ενήργησε εξαπατήθηκε από το άλλο μέρος.
Απειλή: Το πρόσωπο που ενήργησε εξαναγκάστηκε να συνάψει τη δικαιοπραξία με απειλή βίας ή άλλου σοβαρού κακού.
Αισχροκέρδεια: Το πρόσωπο που ενήργησε εκμεταλλεύτηκε την άσχημη οικονομική ή ψυχική κατάσταση του άλλου μέρους.
Επιπλέον
Η ακυρότητα της δικαιοπραξίας δύναται να είναι απόλυτη ή σχετική. Η απόλυτη ακυρότητα δύναται να προταθεί από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, ενώ η σχετική ακυρότητα δύναται να προταθεί μόνο από τον ζημιωθέντα.
Η ακυρότητα της δικαιοπραξίας δύναται να θεραπευτεί, εάν ο ζημιωθείς επικυρώσει τη δικαιοπραξία μετά την άρση του λόγου ακυρότητας.
Η ακυρότητα της δικαιοπραξίας δύναται να έχει αναδρομική ισχύ, στη περίπτωση που τα πράγματα αποκαθίστανται στην κατάσταση που ίσχυε πριν από τη σύναψή της.
Σας προτείνουμε να συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο για να σας βοηθήσει να αξιολογήσετε την υπόθεσή σας και να ασκήσετε τυχόν ένδικα μέσα.
Ενδεικτικά, χρήσιμες πηγές για την ακυρότητα σχετικών δικαιοπραξιών:
Αστικός Κώδικας (άρθρα 131 έως 184)
Ειδικοί νόμοι (π.χ. περί προστασίας του καταναλωτή)
Νομολογία (π.χ. ΑΠ 1272/2004)
