Επειδή η αμέλεια είναι ένα από τα βασικότερα στοιχεία της ποινικής ευθύνης, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς ορίζεται και πώς εφαρμόζεται από τη νομολογία.
Σύμφωνα με το άρθρο 28 του Ποινικού Κώδικα, “είναι υπαίτιος για αξιόποινη πράξη και τιμωρείται όποιος, με πταίσμα, προκαλεί το αξιόποινο αποτέλεσμα”.
Η αμέλεια, λοιπόν, είναι η παράλειψη της δέουσας προσοχής και προφύλαξης που θα μπορούσε να αποτρέψει την πρόκληση ενός αξιόποινου αποτελέσματος.
Για να στοιχειοθετηθεί αμέλεια, πρέπει να συντρέχουν τα εξής στοιχεία:
- Υπαίτια παραλείψη της δέουσας προσοχής και προφύλαξης: Ο δράστης πρέπει να είχε την υποχρέωση να λάβει μέτρα για την αποτροπή του αποτελέσματος, αλλά δεν το έκανε.
- Πταίσμα: Η παραλείψη πρέπει να οφείλεται σε πταίσμα, δηλαδή σε ελαφρά αμέλεια ή σε αμέλεια εξ αμελείας.
- Αξιόποινο αποτέλεσμα: Το αποτέλεσμα που προκλήθηκε πρέπει να είναι αξιόποινο, δηλαδή να απαγορεύεται από το νόμο.
Η αμέλεια μπορεί να διακριθεί σε δύο είδη:
- Ελαφρά αμέλεια: Η ελαφρά αμέλεια είναι η παράλειψη της προσοχής που θα είχε ένας μέσος άνθρωπος στις ίδιες συνθήκες.
- Αμέλεια εξ αμελείας: Η αμέλεια εξ αμελείας είναι η παράλειψη της προσοχής που θα είχε ένας ιδιώτης στις ίδιες συνθήκες.
Η ελαφρά αμέλεια είναι το πιο συνηθισμένο είδος αμέλειας. Η αμέλεια εξ αμελείας είναι λιγότερο συχνή και συνήθως απαιτεί ειδικές γνώσεις ή ικανότητες για να διαπιστωθεί.
Η αμέλεια τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μέχρι τρία έτη ή με χρηματική ποινή.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αμέλεια μπορεί να τιμωρηθεί με ποινή φυλάκισης μέχρι δέκα έτη.
