Η ηλεκτρονική και τραπεζική απάτη είναι ένα είδος εγκλήματος που συμβαίνει όταν κάποιος χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ή άλλους ψηφιακούς τρόπους για να εξαπατήσει κάποιον ή να αποκτήσει παράνομα χρήματα ή πληροφορίες. Οι ηλεκτρονικές και τραπεζικές απάτες είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για τις οικονομικές τους συναλλαγές.
Μορφές ηλεκτρονικής και τραπεζικής απάτης
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές ηλεκτρονικής και τραπεζικής απάτης. Μερικές από τις πιο κοινές είναι:
- Phishing: Οι απατεώνες στέλνουν ψεύτικα emails ή μηνύματα SMS που υποδύονται ότι προέρχονται από μια αξιόπιστη πηγή, όπως μια τράπεζα ή μια εταιρεία τεχνολογίας. Τα μηνύματα αυτά συχνά ζητούν από τους παραλήπτες να παρέχουν προσωπικές πληροφορίες, όπως κωδικούς πρόσβασης ή αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών.
- Malware: Το malware είναι κακόβουλο λογισμικό που μπορεί να εγκατασταθεί στον υπολογιστή ή τη συσκευή σας χωρίς τη συγκατάθεσή σας. Το malware μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κλοπή προσωπικών πληροφοριών ή την παρακολούθηση της δραστηριότητας σας στο διαδίκτυο.
- Κλοπή ταυτότητας: Οι απατεώνες χρησιμοποιούν τις προσωπικές σας πληροφορίες για να δημιουργήσουν μια ψευδή ταυτότητα. Αυτή η ταυτότητα μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για να πραγματοποιήσει συναλλαγές στο όνομά σας ή να λάβει πιστωτικές κάρτες και δάνεια.
- Συμβιβασμός δεδομένων: Οι απατεώνες μπορεί να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα, όπως ονόματα, διευθύνσεις email και αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών, μέσω διαρροών δεδομένων. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση απάτης.
Πώς να προστατευθείτε από ηλεκτρονική και τραπεζική απάτη
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προστατευθείτε από ηλεκτρονική και τραπεζική απάτη. Μερικά από αυτά είναι:
- Να είστε επιφυλακτικοί με τα emails και τα μηνύματα SMS που λαμβάνετε. Μην ανοίγετε συνδέσμους ή μην απαντάτε σε μηνύματα από πηγές που δεν γνωρίζετε.
- Να χρησιμοποιείτε ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης και να τους αλλάζετε τακτικά. Μην χρησιμοποιείτε τους ίδιους κωδικούς πρόσβασης για διαφορετικούς λογαριασμούς.
- Να ενεργοποιήσετε την επαλήθευση δύο παραγόντων (2FA). Η 2FA προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας στις συναλλαγές σας, απαιτώντας από εσάς να εισαγάγετε έναν κωδικό πρόσβασης και έναν κωδικό μιας χρήσης (OTP) που αποστέλλεται στο τηλέφωνό σας.
- Να ενημερώνετε τα προγράμματα λογισμικού σας. Οι ενημερώσεις λογισμικού συχνά περιλαμβάνουν διορθώσεις ασφαλείας που μπορούν να σας βοηθήσουν να προστατευθείτε από κακόβουλο λογισμικό.
- Να είστε προσεκτικοί με τις πληροφορίες που μοιράζεστε στο διαδίκτυο. Μην μοιράζεστε ποτέ προσωπικά στοιχεία, όπως τον αριθμό του τραπεζικού σας λογαριασμού ή τον κωδικό πρόσβασης της πιστωτικής σας κάρτας, με άτομα που δεν γνωρίζετε.
Τι να κάνετε αν πέσετε θύμα ηλεκτρονικής ή τραπεζικής απάτης
Εάν πέσετε θύμα ηλεκτρονικής ή τραπεζικής απάτης, είναι σημαντικό να ενεργήσετε γρήγορα. Ακολουθούν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε:
- Αναφέρετε την απάτη στην αστυνομία.
- Ενημερώστε την τράπεζά σας ή την εταιρεία εκδότη της πιστωτικής σας κάρτας.
- Κλείστε τους λογαριασμούς σας που έχουν παραβιαστεί.
- Προστατέψτε την ταυτότητά σας.
Η ηλεκτρονική και τραπεζική απάτη είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προστατευθείτε. Με λίγη προσοχή και προφύλαξη, μπορείτε να βοηθήσετε στη μείωση του κινδύνου να πέσετε θύμα.
Θα πρέπει ακόμη να απευθυνθείτε στη δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος και να υποβάλετε μήνυση είτε στην εισαγγελία είτε σε αστυνομικό τμήμα προκειμένου να ασκηθεί ποινική δίωξη σε βάρος των δραστών αν φυσικά καταστεί δυνατόν να γίνει γνωστή η ταυτότητα τους.Σε περίπτωση που αποκαλυφθούν ποιοι είναι οι δράστες θα πρέπει να καταθέσετε αγωγή σε βάρος τους για αδικοπραξία προκειμένου να αποζημιωθείτε αλλά και για την ηθική σας βλάβη καθώς προφανώς υποστήκατε ταραχή από τη παράνομη συμπεριφορά τους.
Τι προβλέπει η τελική διάταξη για μη εγκεκριμένες πράξεις πληρωμής (phishing)
Άρθρο 22 Περιορισμός της ευθύνης του πληρωτή για μη εγκεκριμένες πράξεις πληρωμής («phishing») – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 74 ν. 4537/2018
Το άρθρο 22 του Νόμου 5019/2023, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 18 Ιουλίου 2023, τροποποιεί την παρ. 1 του άρθρου 74 του Νόμου 4537/2018, σχετικά με την ευθύνη του πληρωτή για μη εγκεκριμένες πράξεις πληρωμής. Η τροποποίηση αυτή έχει ως στόχο να προστατεύσει τους καταναλωτές από απάτες τύπου phishing, οι οποίες γίνονται όλο και πιο συχνές.
Σύμφωνα με την τροποποιημένη διάταξη, ο πληρωτής δεν ευθύνεται για μη εγκεκριμένες πράξεις πληρωμής που προκύπτουν από απάτη τύπου phishing, εφόσον:
- Η απάτη έγινε από τρίτο πρόσωπο που χρησιμοποίησε τα προσωπικά στοιχεία του πελάτη χωρίς τη συγκατάθεσή του.
- Ο πελάτης δεν είχε τη δυνατότητα να γνωρίζει ότι τα προσωπικά του στοιχεία είχαν παραβιαστεί.
Στην περίπτωση αυτή, ο πάροχος υπηρεσιών πληρωμών οφείλει να αποκαταστήσει στον πελάτη τις ζημίες που υπέστη.
Η τροποποίηση αυτή είναι θετική για τους καταναλωτές, καθώς τους παρέχει μεγαλύτερη προστασία από τις απάτες τύπου phishing. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι καταναλωτές να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσουν τα προσωπικά τους στοιχεία, όπως η χρήση ισχυρών κωδικών πρόσβασης και η ενεργοποίηση της επαλήθευσης δύο παραγόντων.
Ακολουθεί μια σύνοψη των αλλαγών που επέφερε η τροποποίηση αυτή:
- Ο πληρωτής δεν ευθύνεται για μη εγκεκριμένες πράξεις πληρωμής που προκύπτουν από απάτη τύπου phishing, εφόσον:
- Η απάτη έγινε από τρίτο πρόσωπο που χρησιμοποίησε τα προσωπικά στοιχεία του πελάτη χωρίς τη συγκατάθεσή του.
- Ο πελάτης δεν είχε τη δυνατότητα να γνωρίζει ότι τα προσωπικά του στοιχεία είχαν παραβιαστεί.
- Στην περίπτωση αυτή, ο πάροχος υπηρεσιών πληρωμών οφείλει να αποκαταστήσει στον πελάτη τις ζημίες που υπέστη.
