Η διχοτόμηση των εγκλημάτων από τον Ποινικό Κώδικα σε Κακούργημα- Πλημμέλημα
Κακούργημα- Πλημμέλημα. Τα εγκλήματα, από πλευράς βαρύτητας της προβλεπόμενης κυρώσεως, υποδιαιρούνται σε κακουργήματα και πλημμελήματα. Πριν τη θέση σε ισχύ του νέου Ποινικού Κώδικα, η διάκριση ήταν τριμερής, καθώς τυποποιούνταν ως ποινικά αδικήματα και τα πταίσματα, τα οποία πλέον ισχύουν ως διοικητικά αδικήματα, με βάση τις οικείες διατάξεις ειδικών νόμων (Αιτ.Εκθ του νέου Π.Κ.).
Η διάκριση των αδικημάτων γίνεται ανάλογα με την απειλούμενη ποινή για κάθε ένα από αυτά. Σύμφωνα λοιπόν με τα άρθρα 18 και 19 Π.Κ., κάθε πράξη που τιμωρείται με ισόβια ή πρόσκαιρη κάθειρξη είναι κακούργημα, και κάθε πράξη που τιμωρείται με φυλάκιση ή χρηματική ποινή ή περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων ή μόνο με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας είναι πλημμέλημα. Πρέπει δε να τονισθεί ότι το κριτήριο της ανωτέρω διακρίσεως παρέχει αποκλειστικά η ποινή που προβλέπεται στο νόμο αφηρημένα, και όχι αυτή που επιβάλλει ο δικαστής κατά περίπτωση.
Επίσης, δεν επηρεάζουν το χαρακτηρισμό των εγκλημάτων τυχόν ελαφρυντικές περιστάσεις, ή ελαττωμένη ποινή στα πλαίσια του άρθρου 83 Π.Κ. Έτσι, παραδείγματος χάρη, μια πράξη που χαρακτηρίζεται ως κακούργημα επειδή τιμωρείται με ποινή κάθειρξης, δε μπορούμε να τη θεωρήσουμε πλημμέλημα λόγω του ότι επιβλήθηκε τελικώς στο δράστη της ποινή φυλάκισης με τη συνδρομή στο πρόσωπό του ελαφρυντικών περιστάσεων. Συνεπώς, θα πρέπει να μας απασχολεί μόνο το πλαίσιο ποινής που απειλείται αφηρημένα στο νόμο, προκειμένου να υπαγάγουμε μια άδικη πράξη στα κακουργήματα ή τα πλημμελήματα, και όχι το τί θα χρεώσει στον κατηγορούμενο τελικά ο δικαστής (άρθρο 19 Π.Κ.).
Η διάκριση των ποινικών αδικημάτων στην Ελλάδα χωρίζεται σε κακουργήματα και πλημμελήματα. Αυτή η διάκριση βασίζεται στη σοβαρότητα του αδικήματος και τις ποινές που προβλέπει ο νόμος. Σε αυτόν τον οδηγό θα αναλύσουμε τις διαφορές, τις ποινές και τις διαδικασίες που αφορούν τα κακουργήματα και τα πλημμελήματα.
Τι Είναι το Κακούργημα;
Το κακούργημα είναι το πιο σοβαρό είδος αδικήματος. Πρόκειται για εγκλήματα που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή, την ελευθερία ή την περιουσία των ανθρώπων και επιφέρουν αυστηρές ποινές.
- Ποινές για κακουργήματα: Οι ποινές για κακουργήματα είναι βαριές και περιλαμβάνουν πολυετή κάθειρξη (από 5 έως 20 έτη) ή ισόβια κάθειρξη σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως για δολοφονίες.
- Παραδείγματα κακουργημάτων: Παραδείγματα κακουργημάτων είναι η ανθρωποκτονία, ο βιασμός, η ληστεία, η διακίνηση ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα.
- Δικαστική διαδικασία: Τα κακουργήματα δικάζονται από ανώτερα δικαστήρια, όπως το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο ή τα Τριμελή Εφετεία Κακουργημάτων.
Τι Είναι το Πλημμέλημα;
Το πλημμέλημα είναι ένα λιγότερο σοβαρό αδίκημα, αλλά εξακολουθεί να παραμένει ποινικά κολάσιμο. Τα πλημμελήματα προκαλούν μικρότερη βλάβη στην κοινωνία σε σύγκριση με τα κακουργήματα.
- Ποινές για πλημμελήματα: Οι ποινές για τα πλημμελήματα κυμαίνονται από χρηματικές ποινές έως φυλάκιση μέχρι 5 έτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιβληθεί και κοινωφελής εργασία.
- Παραδείγματα πλημμελημάτων: Κλοπή μικρής αξίας, σωματικές βλάβες χωρίς σοβαρές επιπτώσεις, απάτη και παραβάσεις οδικής κυκλοφορίας είναι μερικά παραδείγματα πλημμελημάτων.
- Δικαστική διαδικασία: Τα πλημμελήματα δικάζονται από τα Πλημμελειοδικεία, τα οποία είναι κατώτερα δικαστήρια σε σχέση με εκείνα που δικάζουν κακουργήματα.
Διαφορές Ανάμεσα σε Κακούργημα και Πλημμέλημα
Οι διαφορές ανάμεσα στα κακουργήματα και τα πλημμελήματα είναι σαφείς και σημαντικές. Βασίζονται κυρίως στη βαρύτητα του αδικήματος και τις ποινές που επιβάλλονται.
- Σοβαρότητα του αδικήματος: Τα κακουργήματα θεωρούνται σοβαρά εγκλήματα που απειλούν την κοινωνική ευημερία, ενώ τα πλημμελήματα είναι μικρότερης βαρύτητας αδικήματα.
- Ποινές: Οι ποινές για τα κακουργήματα είναι αυστηρότερες και περιλαμβάνουν κάθειρξη ή ισόβια, ενώ τα πλημμελήματα τιμωρούνται με μικρότερες ποινές φυλάκισης ή πρόστιμα.
- Δικαστική διαδικασία: Τα κακουργήματα απαιτούν μεγαλύτερη διαδικασία στα ανώτερα δικαστήρια, ενώ τα πλημμελήματα εκδικάζονται γρηγορότερα στα κατώτερα δικαστήρια.
Νομοθεσία που Ρυθμίζει Κακουργήματα και Πλημμελήματα
Η ελληνική νομοθεσία ορίζει αυστηρά τα κριτήρια που διαχωρίζουν τα κακουργήματα από τα πλημμελήματα.
- Άρθρα 18 και 19 Π.Κ.: Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, τα αδικήματα χωρίζονται ανάλογα με την ποινή που προβλέπει ο νόμος. Όσα αδικήματα τιμωρούνται με ισόβια ή πρόσκαιρη κάθειρξη θεωρούνται κακουργήματα, ενώ όσα τιμωρούνται με φυλάκιση ή χρηματικές ποινές χαρακτηρίζονται ως πλημμελήματα.
- Άρθρο 83 Π.Κ.: Το άρθρο αυτό προβλέπει μειωμένες ποινές σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση απόπειρας ή συνέργειας. Ωστόσο, αυτές οι μειώσεις δεν αλλάζουν τον χαρακτηρισμό του αδικήματος.
Κακούργημα και Πλημμέλημα: Ειδικές Περιπτώσεις
Υπάρχουν ορισμένες ειδικές περιπτώσεις όπου η διάκριση μεταξύ κακουργήματος και πλημμελήματος μπορεί να είναι πιο σύνθετη. Αυτό αφορά κυρίως τις περιπτώσεις συνεργών και απόπειρας.
- Συνεργοί και απόπειρα: Αν κάποιος συμμετέχει σε ένα κακούργημα ως συνεργός ή αν αποπειραθεί να το διαπράξει, το αδίκημα εξακολουθεί να θεωρείται κακούργημα, ακόμα και αν η ποινή είναι μειωμένη.
- Ελαφρυντικές περιστάσεις: Όταν υπάρχουν ελαφρυντικά, η ποινή μπορεί να μειωθεί, αλλά ο χαρακτηρισμός του αδικήματος δεν αλλάζει. Για παράδειγμα, ένα κακούργημα δεν γίνεται πλημμέλημα λόγω της μειωμένης ποινής.
Ποινές και Ελαφρυντικές Περιστάσεις
Η επιβολή ποινών για τα κακουργήματα και τα πλημμελήματα επηρεάζεται από το αν υπάρχουν επιβαρυντικές ή ελαφρυντικές περιστάσεις.
- Ελαφρυντικές περιστάσεις: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ποινή μπορεί να μειωθεί αν ο δράστης συνεργαστεί με τις αρχές ή αν υπάρχει καλή συμπεριφορά πριν τη διάπραξη του αδικήματος.
- Επιβαρυντικές περιστάσεις: Αντίθετα, αν υπάρχουν επιβαρυντικές περιστάσεις, όπως η υποτροπή ή η χρήση βίας, η ποινή μπορεί να αυξηθεί σημαντικά.
Η διάκριση μεταξύ κακουργημάτων και πλημμελημάτων είναι βασική για την κατανόηση της ελληνικής ποινικής δικαιοσύνης. Τα κακουργήματα είναι σοβαρά εγκλήματα που επισύρουν αυστηρές ποινές, ενώ τα πλημμελήματα είναι μικρότερης βαρύτητας αδικήματα. Η ποινή που προβλέπει ο νόμος είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την κατηγορία στην οποία ανήκει το αδίκημα, και η τελική ποινή δεν αλλάζει τον χαρακτήρα του αδικήματος.
Ένας Ποινικολόγος με πείρα μπορεί να αναλάβει υποθέσεις όπως Ιατρική Αμέλεια, Ενδοοικογενειακή Βία, Ναρκωτικά, και πολλά ακόμη αδικήματα με ολοκληρωμένη Υπεράσπιση σε Κακούργημα- Πλημμέλημα!