Σύμφωνο Συμβίωσης: Ασφαλιστικά Δικαιώματα – Τι ισχύει
Από το 2015, με την ψήφιση του Ν. 4356/2015, τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης εξομοιώνονται πλήρως με τους έγγαμους όσον αφορά τα ασφαλιστικά δικαιώματα, παροχές, υποχρεώσεις και περιορισμούς.
Αναλυτικά:
Κοινωνική Ασφάλιση:
Χορήγηση επιδόματος γάμου: Δικαιούνται επίδομα γάμου, ίσο με το 10% του βασικού μισθού ή ημερομισθίου, οι σύντροφοι για τους οποίους πληρούνται οι τυπικές προϋποθέσεις (π.χ. ετήσιο εισόδημα).
Άδεια γάμου: Δικαιούνται άδεια γάμου 5 ημερών έκαστος.
Κριτήρια συμμετοχής σε προγράμματα απασχόλησης: Ισχύουν τα ίδια κριτήρια με τα έγγαμα ζευγάρια.
Σύνταξη χηρείας: Σε περίπτωση θανάτου του ενός συμβίου, ο έτερος δικαιούται σύνταξη χηρείας, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις (π.χ. διάρκεια συμβίωσης, ηλικία).
Ασφαλιστική κάλυψη: Ο/Η σύζυγος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.
Υγειονομική Περίθαλψη:
Δωρεάν κάλυψη: Ο/Η σύζυγος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου για την υγειονομική του περίθαλψη.
Εξαιρέσεις: Σε ορισμένα Ταμεία (π.χ. ΟΑΕΕ) υπάρχει η δυνατότητα ασφάλισης μόνο για την κύρια σύνταξη και όχι για την υγειονομική περίθαλψη.
Προσοχή:
Προϋποθέσεις: Για να λάβουν τα ασφαλιστικά δικαιώματα, τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης οφείλουν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, όπως αντίγραφο του Συμφώνου Συμβίωσης, βεβαίωση οικογενειακής κατάστασης κ.α.
Εφαρμογή: Η πλήρης εξομοίωση με τους έγγαμους στους ασφαλιστικούς φορείς υλοποιείται σταδιακά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή των διατάξεων.
Επιδόματα συζύγου και τέκνων σε συνταξιούχους ΕΦΚΑ: Πληροφορίες και διαφορές
Η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ διακρίνει δύο κατηγορίες συνταξιούχων όσον αφορά τα επιδόματα συζύγου και τέκνων:
1. Συνταξιούχοι πριν από τις 13 Μαΐου 2016:
Επιδόματα: Συνεχίζουν να λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξης.
Υπολογισμός: Ο υπολογισμός γίνεται με βάση τις διατάξεις που ίσχυαν πριν από τον Ν. 4387/2016.
2. Συνταξιούχοι από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά:
Επιδόματα: Δεν λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξης.
Παροχές:
Επίδομα γάμου: Χορηγείται εφάπαξ μετά την υποβολή αίτησης.
Επίδομα τέκνων: Χορηγείται με τη μορφή οικογενειακών επιδομάτων, τα οποία λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της σύνταξης.
Σημαντικές διαφορές:
Ποσό: Τα επιδόματα που χορηγούνται στους συνταξιούχους της 2ης κατηγορίας (μετά από 13/5/2016) είναι σημαντικά από αυτά που ελάμβαναν από τη πρώτη κατηγορία.
Ασφάλιση συζύγου: Στην 1η κατηγορία, ο/η σύζυγος μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου. Στην 2η κατηγορία, η ασφάλιση του/της συζύγου γίνεται στο e-ΕΦΚΑ.
Λύση Συμφώνου Συμβίωσης: Τρόποι
Σύμφωνα με την εγκύκλιο και το άρθρο 7 του Ν. 4356/2015, η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να επέλθει με τρεις τρόπους:
1. Συμφωνία:
Αμοιβαία συναίνεση: Τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης μπορούν να λύσουν το Σύμφωνο με κοινή συμφωνία.
Διαδικασία: Η συμφωνία λύσης καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Επισημοποίηση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο κατατίθεται στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβληθέντων.
2. Μονομερής Δήλωση:
Δικαίωμα: Κάθε μέλος του Συμφώνου Συμβίωσης δύναται να λύσει το Σύμφωνο με μονομερή δήλωση.
Διαδικασία: Η μονομερής δήλωση λύσης γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Επίδοση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο επιδίδεται στο άλλο μέλος με δικαστικό επιμελητή.
Προθεσμία: Η λύση του Συμφώνου ισχύει μετά από τρεις (3) μήνες από την επίδοση της δήλωσης.
3. Αυτοδικαίως:
Γάμος: Το Σύμφωνο Συμβίωσης λύνεται αυτοδικαίως εάν τελεστεί γάμος μεταξύ των μελών.
Συμπτώματα λύσης:
Παύση της συμβίωσης: Τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης δεν οφείλουν να συζούν μετά τη λύση.
Παύση οικονομικών σχέσεων: Παύουν οι οικονομικές σχέσεις που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συμφώνου.
Διακανονισμός περιουσιακών στοιχείων: Τα μέλη ρυθμίζουν τυχόν περιουσιακές διαφορές που προκύπτουν από τη λύση.
Σύμφωνα Συμβίωσης πριν από τον Ν. 4356/2015:
Τα σύμφωνα συμβίωσης που καταρτίστηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του Ν. 4356/2015 (24/12/2015) εξακολουθούν να διέπονται από το προϊσχύον καθεστώς.
Αυτό σημαίνει:
Διαφορετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις: Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μελών ρυθμίζονται από τις διατάξεις που ίσχυαν πριν από τον Ν. 4356/2015.
Εξαίρεση: Τα μέρη δύναται να επιλέξουν να υπαχθούν συνολικά στις διατάξεις του Ν. 4356/2015.
Επιλογή υπαγωγής στον Ν. 4356/2015:
Δήλωση: Η επιλογή υπαγωγής γίνεται με κοινή δήλωση των μελών, η οποία καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Κατάθεση: Η δήλωση κατατίθεται στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβληθέντων.
Αποτέλεσμα: Με την υπαγωγή, τα μέλη αποκτούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στο Ν. 4356/2015.
Σημαντικό:
Προσοχή: Η υπαγωγή στον Ν. 4356/2015 είναι οριστική και δεν δύναται να ανακληθεί.
Συμβουλή: Συνιστάται η συμβουλή με δικηγόρο για την αξιολόγηση των συνεπειών της υπαγωγής στον Ν. 4356/2015, λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές συνθήκες κάθε ζευγαριού.
