Η διαφθορά αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα στην Ελλάδα, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με την έκθεση “Corruption Perception Index 2023” του Transparency International, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 62η θέση από τις 180 χώρες που εξετάζονται, με σκορ 46/100.
Η διαφθορά στην Ελλάδα εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, όπως:
- Δωροδοκία δημοσίων υπαλλήλων
- Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
- Προστασία από την ποινική δίωξη ατόμων που εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες
- Εκμετάλλευση δημοσίου πλούτου ή εξουσίας για προσωπικό όφελος
Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ποινές για διάφορες μορφές διαφθοράς, όπως:
- Δωροδοκία δημοσίων υπαλλήλων: Ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους
- Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες: Ποινή φυλάκισης τουλάχιστον πέντε ετών
- Προστασία από την ποινική δίωξη ατόμων που εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες: Ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών
- Εκμετάλλευση δημοσίου πλούτου ή εξουσίας για προσωπικό όφελος: Ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών
Σε πρόσφατες προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ελλάδα συγκαταλέγονται:
- Η ίδρυση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) το 2014, η οποία είναι αρμόδια για τον συντονισμό των προσπαθειών για την πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς
- Η ψήφιση του νόμου 4254/2014, ο οποίος προβλέπει την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος που καταγγέλλουν περιπτώσεις διαφθοράς
- Η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους, με στόχο την αποτροπή της διαφθοράς
Ωστόσο, η διαφθορά παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα στην Ελλάδα, το οποίο απαιτεί περαιτέρω προσπάθειες για την αντιμετώπισή του.
Συγκεκριμένα, για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ελλάδα είναι απαραίτητα τα εξής:
- Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ελεγκτικών μηχανισμών
- Η βελτίωση της διαφάνειας στη λειτουργία του δημόσιου τομέα
- Η ενίσχυση της διαφάνειας στην οικονομική δραστηριότητα
- Η βελτίωση της εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη διαφθορά
Η αντιμετώπιση της διαφθοράς αποτελεί μια μακροχρόνια διαδικασία που απαιτεί τη συνεργασία όλων των κοινωνικών φορέων.
Ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ελεγκτικών μηχανισμών
Η ανεξαρτησία των ελεγκτικών μηχανισμών είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να είναι σε θέση να διενεργούν ελέγχους χωρίς να επηρεάζονται από την εκτελεστική εξουσία ή από άλλους παράγοντες.
Για να ενισχυθεί η ανεξαρτησία των ελεγκτικών μηχανισμών στην Ελλάδα, είναι απαραίτητα τα εξής:
- Η ρύθμιση της λειτουργίας των ελεγκτικών μηχανισμών με βάση το συνταγματικό πλαίσιο και το διεθνές δίκαιο.
- Η παροχή επαρκών πόρων στους ελεγκτικούς μηχανισμούς για να διενεργούν αποτελεσματικούς ελέγχους.
- Η θέσπιση κανόνων που να προστατεύουν τους ελεγκτές από διώξεις ή εκφοβισμό.
Βελτίωση της διαφάνειας στη λειτουργία του δημόσιου τομέα
Η διαφάνεια στη λειτουργία του δημόσιου τομέα είναι απαραίτητη για την αποτροπή της διαφθοράς. Οι πολίτες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες για τη λειτουργία του δημόσιου τομέα, ώστε να μπορούν να ελέγχουν τη δράση των δημόσιων υπαλλήλων.
Για να βελτιωθεί η διαφάνεια στη λειτουργία του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα, είναι απαραίτητα τα εξής:
- Η θέσπιση κανόνων που να απαιτούν τη δημοσιοποίηση πληροφοριών για τη λειτουργία του δημόσιου τομέα.
- Η ανάπτυξη ηλεκτρονικών συστημάτων που θα διευκολύνουν τη δημοσιοποίηση πληροφοριών.
- Η δημιουργία μηχανισμών που θα επιτρέπουν στους πολίτες να υποβάλουν καταγγελίες για διαφθορά.
Ενίσχυση της διαφάνειας στην οικονομική δραστηριότητα
Η διαφάνεια στην οικονομική δραστηριότητα είναι απαραίτητη για την αποτροπή της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι πολίτες και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες για την οικονομική δραστηριότητα, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν και να αποτρέπουν τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Για να ενισχυθεί η διαφάνεια στην οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα, είναι απαραίτητα τα εξής:
- Η θέσπιση κανόνων που να απαιτούν τη δημοσιοποίηση πληροφοριών για την οικονομική δραστηριότητα.
- Η ανάπτυξη ηλεκτρονικών συστημάτων που θα διευκολύνουν τη δημοσιοποίηση πληροφοριών.
- Η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών που είναι αρμόδιοι για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Βελτίωση της εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη διαφθορά
Οι πολίτες πρέπει να κατανοούν τις συνέπειες της διαφθοράς και να είναι πρόθυμοι να καταγγείλουν τις περιπτώσεις που γνωρίζουν. Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών για τη διαφθορά είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική καταπολέμηση του φαινομένου.
Για να βελτιωθεί η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών για τη διαφθορά στην Ελλάδα, είναι απαραίτητα τα εξής:
- Η ενσωμάτωση της εκπαίδευσης για τη διαφθορά στο εκπαιδευτικό σύστημα.
- Η διεξαγωγή εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού για τη διαφθορά.
- Η ενίσχυση των μηχανισμών που θα επιτρέπουν στους πολίτες να καταγγείλουν τις περιπτώσεις διαφθοράς.
Η εφαρμογή αυτών των μέτρων θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ελλάδα και στην ενίσχυση του κράτους δικαίου.
