Αρχικά, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η ηθική βλάβη αποτελεί μη περιουσιακή ζημία, η οποία δεν μπορεί να αποκατασταθεί με χρηματική ικανοποίηση. Ωστόσο, η νομοθεσία προβλέπει τη δυνατότητα επιδίκασης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, προκειμένου να παρηγορηθεί το θύμα και να αποκατασταθεί η ηθική ισορροπία του και η αναστάτωση της καθημερινότητας του εκ του συμβάντος.
Η χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης αποτελεί χρηματική παροχή που αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ηθικής ισορροπίας του θύματος, το οποίο έχει υποστεί ηθική βλάβη από την παράνομη πράξη ή παράλειψη του αδικοπρακτούντα.
Ψυχική οδύνη: Η ψυχική οδύνη είναι η βλάβη που οφείλεται στον ψυχικό πόνο που βιώνει το θύμα από την παράνομη πράξη ή παράλειψη του αδικοπρακτούντα. Για παράδειγμα, η ψυχική οδύνη μπορεί να προκύψει από το θάνατο συγγενούς λόγω τροχαίου δυστυχήματος.
Απώλεια της ωφέλειας: Η απώλεια της ωφέλειας είναι η ηθική βλάβη που οφείλεται στην απώλεια ή μείωση της ικανότητας του θύματος να απολαμβάνει τη ζωή του. Για παράδειγμα, η απώλεια της ωφέλειας μπορεί να προκύψει από τον θάνατο συγγενούς, από τραυματισμό που προκαλεί μόνιμη αναπηρία, από προσβολή της προσωπικότητας που προκαλεί κοινωνική απομόνωση, κ.λπ.
Στην περίπτωση της ψυχικής οδύνης, το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης καθορίζεται από το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
Την ένταση και τη διάρκεια της ψυχικής οδύνης: Η ένταση της ψυχικής οδύνης εξαρτάται από τη φύση και τη βαρύτητα της παράνομης πράξης ή παράλειψης, καθώς και από τις σχέσεις και το συγγενικό δεσμό μεταξύ θανόντος του συγγενούς του.Η διάρκεια της ψυχικής οδύνης εξαρτάται από την ηλικία του θύματος, την κατάσταση της υγείας του, τις συνθήκες της ζωής του, κ.λπ.
Την ηλικία, την υγεία και την οικονομική κατάσταση του θύματος: Η ηλικία του θύματος είναι σημαντικό κριτήριο, καθώς η ψυχική οδύνη είναι μεγαλύτερη για τα άτομα που βρίσκονται σε προχωρημένη ηλικία. Η υγεία του θύματος είναι επίσης σημαντικό κριτήριο, καθώς η ψυχική οδύνη είναι μεγαλύτερη για τα άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Η οικονομική κατάσταση του θύματος είναι σημαντικό κριτήριο, καθώς η χρηματική ικανοποίηση πρέπει να είναι ανάλογη με τις οικονομικές δυνατότητες του ζημιογόνου.
Τις περιστάσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάπραξη της παράνομης πράξης ή παράλειψης: Οι περιστάσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάπραξη της παράνομης πράξης ή παράλειψης μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης. Για παράδειγμα, η χρηματική ικανοποίηση θα είναι μεγαλύτερη εάν η παράνομη πράξη ή παράλειψη διαπράχθηκε με δόλο ή με ιδιαίτερη σκληρότητα.
Την κοινωνική θέση του θύματος: Η κοινωνική θέση του θύματος μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης. Για παράδειγμα, η χρηματική ικανοποίηση θα είναι μεγαλύτερη εάν το θύμα κατέχει σημαντική κοινωνική θέση.
Στην ελληνική νομολογία, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται τάση για αύξηση των ποσών που επιδικάζονται για ψυχική οδύνη. Για παράδειγμα, σε πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου, επιδικάστηκε χρηματική ικανοποίηση ύψους 650.000 ευρώ για τον θάνατο ενός 28χρονου άνδρα σε τροχαίο ατύχημα.
**Συνεπώς, η χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την αποκατάσταση της ηθικής ισορροπίας του θύματος που έχει υποστεί ηθική βλάβη από την παράνομη πράξη ή παράλειψη του ζημιογόνου. Το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης καθορίζεται από το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω κριτήρια.
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε πως η ηθική βλάβη εστιάζει στη ψυχολογική δυσχέρεια του ζημιωθέντος από το συμβάν ενώ ή ψυχική οδύνη έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση να έχει επέλθει θάνατος ενός προσώπου και οι στενοί συγγενείς του να ζητούν ένα χρηματικό ποσό ως αντιστάθμιση της βαθιάς λύπης που βιώνουν εκ της απώλειας του αγαπημένου τους προσώπου.
