Άρθρο 592
Γαμικές διαφορές
Με την ειδική διαδικασία των άρθρων 598 έως 612 δικάζονται οι διαφορές που αφορούν:
α) το διαζύγιο,
β) την ακύρωση γάμου,
γ) την αναγνώριση της ύπαρξης ή ανυπαρξίας γάμου,
δ) τις σχέσεις των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου,
ε) τις σχέσεις των συζύγων μετά το διαζύγιο,
στ) τις σχέσεις των γονέων και των τέκνων τους κατά τη διάρκεια του γάμου,
ζ) τις σχέσεις των γονέων και των τέκνων τους μετά το διαζύγιο,
η) την υιοθεσία,
θ) την επιμέλεια των τέκνων,
ι) την διατροφή των τέκνων,
ια) την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους,
ιβ) την επιτροπεία των ανηλίκων,
ιγ) την δικαστική συμπαράσταση των ενηλίκων,
ιδ) την αναγνώριση και την εκτέλεση αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων που αφορούν τις διαφορές αυτές.
Η ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών εφαρμόζεται και στις διαφορές που αφορούν την υιοθεσία, την επιμέλεια των τέκνων, την διατροφή των τέκνων, την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους, την επιτροπεία των ανηλίκων και την δικαστική συμπαράσταση των ενηλίκων, εφόσον οι διαφορές αυτές προκύπτουν από την ελεύθερη συμβίωση των προσώπων που είχαν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.
Η ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών εφαρμόζεται και στις λοιπές οικογενειακές διαφορές που προβλέπονται από ειδικές διατάξεις, εφόσον δεν ρυθμίζονται από άλλη ειδική διαδικασία.
Ερμηνεία
Το άρθρο 592 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠΔ) ορίζει ότι με την ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών δικάζονται όλες οι διαφορές που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας, είτε αυτές προκύπτουν από το γάμο, είτε από την ελεύθερη συμβίωση, είτε από οποιαδήποτε άλλη αιτία.
Η ειδική αυτή διαδικασία χαρακτηρίζεται από τη διακριτική ευχέρεια του δικαστή, την προφορικότητα της διαδικασίας, την υποχρεωτική συμμετοχή των δικηγόρων και τη δυνατότητα επίλυσης της διαφοράς με συμβιβασμό.
Ειδικότερα, οι διαφορές που δικάζονται με την ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών είναι οι εξής:
Διαζύγιο: Το διαζύγιο είναι η λύση του γάμου. Με το διαζύγιο, οι σύζυγοι παύουν να είναι παντρεμένοι και αποκτούν νέα νομική κατάσταση.
Ακύρωση γάμου: Η ακύρωση του γάμου έχει ως αποτέλεσμα την κατάργηση του γάμου από την αρχή, σαν να μην είχε ποτέ συντελεστεί.
Αναγώριση της ύπαρξης ή ανυπαρξίας γάμου: Η αναγνώριση της ύπαρξης ή ανυπαρξίας γάμου αφορά την αμφισβήτηση της νομιμότητας του γάμου.
Σχέσεις των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου: Οι σχέσεις των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου αφορούν, μεταξύ άλλων, την επιμέλεια των τέκνων, τη διατροφή των τέκνων, την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους, την περιουσία των συζύγων, την κοινή ζωή των συζύγων, την επικοινωνία των συζύγων κ.λπ.
Σχέσεις των συζύγων μετά το διαζύγιο: Οι σχέσεις των συζύγων μετά το διαζύγιο αφορούν, μεταξύ άλλων, την επιμέλεια των τέκνων, τη διατροφή των τέκνων, την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους, την περιουσία των συζύγων, την διατροφή των συζύγων, την επικοινωνία των συζύγων κ.λπ.
Σχέσεις των γονέων και των τέκνων τους κατά τη διάρκεια του γάμου: Οι σχέσεις των γονέων και των τέκνων τους κατά τη διάρκεια του γάμου αφορούν, μεταξύ άλλων, την επιμέλεια των τέκνων, τη διατροφή των τέκνων, την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους, την εκπαίδευση.
Σχέσεις των γονέων και των τέκνων τους μετά το διαζύγιο: Οι σχέσεις των γονέων και των τέκνων τους μετά το διαζύγιο αφορούν, μεταξύ άλλων, την επιμέλεια των τέκνων, τη διατροφή των τέκνων, την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους, την εκπαίδευση των τέκνων, την περιουσία των τέκνων κ.λπ.
Υιοθεσία: Η υιοθεσία είναι η διαδικασία με την οποία ένα πρόσωπο αποκτά το νομικό καθεστώς τέκνου ενός άλλου προσώπου, του θετού γονέα.
Επιμέλεια των τέκνων: Η επιμέλεια των τέκνων είναι το σύνολο των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που αφορούν την αγωγή, την ανατροφή και την εκπροσώπηση των τέκνων.
Διατροφή των τέκνων: Η διατροφή των τέκνων είναι η παροχή των αναγκαίων αγαθών και υπηρεσιών για την κάλυψη των βασικών αναγκών των τέκνων, όπως είναι η τροφή, η ένδυση, η στέγαση, η εκπαίδευση, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.λπ.
Επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους: Η επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς τους είναι το δικαίωμα των τέκνων να διατηρούν επαφή με τους γονείς τους, ανεξάρτητα από το εάν οι γονείς είναι παντρεμένοι ή διαζευγμένοι.
Επιτροπεία των ανηλίκων: Η επιτροπεία των ανηλίκων είναι η ανάθεση της διοίκησης και διαχείρισης της περιουσίας ενός ανηλίκου σε έναν επίτροπο.
Δικααστική συμπαράσταση των ενηλίκων: Η δικαστική συμπαράσταση των ενηλίκων είναι η ανάθεση της διοίκησης και διαχείρισης της περιουσίας ενός ενήλικα, ο οποίος δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνος του την περιουσία του, σε έναν δικαστικό συμπαραστάτη.
Αναγνώριση και εκτέλεση αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων που αφορούν τις διαφορές αυτές: Η ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις αναγνώρισης και εκτέλεσης αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων που αφορούν τις διαφορές που αναφέρονται στο άρθρο 592.
Ειδικότερα χαρακτηριστικά της ειδικής διαδικασίας των οικογενειακών διαφορών:
Διακριτική ευχέρεια του δικαστή: Ο δικαστής έχει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην εκτίμηση των αποδεικτικών στοιχείων και στην έκδοση της απόφασης.
Προφορικότητα της διαδικασίας: Η διαδικασία είναι προφορική, με την έννοια ότι οι διάδικοι και οι μάρτυρες εξετάζονται από το δικαστήριο προφορικά.
Υποχρεωτική συμμετοχή δικηγόρων: Η συμμετοχή δικηγόρων στη διαδικασία είναι υποχρεωτική.
Δυνατότητα επίλυσης της διαφοράς με συμβιβασμό: Η διαφορά μπορεί να επιλυθεί με συμβιβασμό των διαδίκων, ο οποίος επικυρώνεται από το δικαστήριο.
Κατάληξη:
Η ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών είναι μια ευέλικτη διαδικασία που επιτρέπει στο δικαστήριο να λύσει τις διαφορές που προκύπτουν από τις σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας, με βάση τις αρχές της ισότητας, της ισονομίας και του συμφέροντος των τέκνων.
