Το άρθρο 32 του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) ρυθμίζει την κατάσταση ανάγκης που αίρει τον καταλογισμό. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, δεν καταλογίζεται στον δράστη η πράξη που τελεί για να αποτρέψει παρόντα και αναπότρεπτο με άλλα μέσα κίνδυνο που απειλεί χωρίς δική του υπαιτιότητα το πρόσωπο ή την περιουσία του ίδιου ή οικείου του, αν η προσβολή που προκαλείται από την πράξη του δεν είναι δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το αγαθό που θυσιάζεται.
Προϋποθέσεις:
- Παρόντα και αναπότρεπτο κίνδυνο: Ο κίνδυνος πρέπει να είναι υπαρκτός, τωρινός και μη αντιμετωπίσιμος με άλλα μέσα.
- Χωρίς δική του υπαιτιότητα: Ο δράστης δεν ευθύνεται για την πρόκληση του κινδύνου.
- Απειλή προς πρόσωπο ή περιουσία: Ο κίνδυνος πρέπει να απειλεί το ίδιο τον δράστη ή οικείο του πρόσωπο.
- Αναλογία προσβολών: Η προσβολή που προκαλείται από την πράξη του δράστη δεν πρέπει να είναι δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το αγαθό που θυσιάζεται.
Παραδείγματα:
- Κλοπή τροφίμων για να αποφύγει ο δράστης τον λιμό.
- Καταστροφή ξένης περιουσίας για να αποτρέψει ο δράστης επικείμενη πυρκαγιά.
- Θανάτωση ζώου που επιτίθεται σε άνθρωπο.
Σημείωση:
- Η κατάσταση ανάγκης αποτελεί λόγο άρσης του καταλογισμού, όχι του άδικου.
- Η κρίση για το αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της κατάστασης ανάγκης είναι αντικειμενική.
- Το δικαστήριο οφείλει να εξετάσει όλες τις συνθήκες υπό τις οποίες τελέστηκε η πράξη.
Πηγές:
- Ποινικός Κώδικας (άρθρο 32)
- Νομολογία Αρείου Πάγου
- Βιβλία Ποινικού Δικαίου
Σχετικά άρθρα:
- Άμυνα (άρθρο 25 ΠΚ)
- Άρση του αδίκου (άρθρα 26-31 ΠΚ)
Ενημέρωση:
- Το παρόν κείμενο έχει ενημερωθεί για να λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές που επέφερε ο Νέος Ποινικός Κώδικας (Ν. 4619/2019).
Σημαντική:
- Η παρούσα ανάλυση δεν αποτελεί νομική συμβουλή. Σε κάθε περίπτωση, η κρίση για το αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της κατάστασης ανάγκης είναι αμιγώς νομική και πρέπει να γίνεται από αρμόδιο δικαστήριο.
