1. Δεν πράττει με δόλο όποιος κατά το χρόνο τέλεσης της αξιόποινης πράξης αγνοεί τα περιστατικά που τη συνιστούν.
2. Αν όμως η άγνοια αυτών των περιστατικών μπορεί να αποδοθεί σε αμέλεια του υπαιτίου, η πράξη του καταλογίζεται ως έγκλημα αμέλειας.
Ορισμός
Η πραγματική πλάνη είναι η άγνοια του δράστη για ορισμένα περιστατικά που συνιστούν την αξιόποινη πράξη.
Αντικειμενικά κριτήρια
Για να υπάρξει πραγματική πλάνη, πρέπει να πληρούνται τα εξής αντικειμενικά κριτήρια:
- Η άγνοια του δράστη πρέπει να αφορά τα περιστατικά που συνιστούν την αξιόποινη πράξη.
- Η άγνοια του δράστη πρέπει να είναι πραγματική, δηλαδή να μην οφείλεται σε πρόθεση ή σε παράβαση καθήκοντος.
- Η άγνοια του δράστη πρέπει να είναι δικαιολογημένη, δηλαδή να μην οφείλεται σε δική του υπαιτιότητα.
Υποκειμενικά κριτήρια
Για να υπάρξει πραγματική πλάνη, πρέπει να πληρούνται και τα εξής υποκειμενικά κριτήρια:
- Ο δράστης πρέπει να μην είχε τη δυνατότητα να αντιληφθεί τα πραγματικά περιστατικά.
- Ο δράστης πρέπει να μην είχε την υποχρέωση να αντιληφθεί τα πραγματικά περιστατικά.
Αποτέλεσμα
Η πραγματική πλάνη έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να καταλογιστεί στον δράστη η πράξη με δόλο. Σε περίπτωση που η άγνοια των περιστατικών μπορεί να αποδοθεί σε αμέλεια του δράστη, τότε η πράξη του καταλογίζεται ως έγκλημα αμέλειας.
Παράδειγμα
Ένας άνδρας πυροβολεί κάποιον, πιστεύοντας ότι πρόκειται για έναν ληστή. Στην πραγματικότητα, το θύμα είναι ένας αστυνομικός. Ο άνδρας δεν θα καταλογιστεί με δόλο για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας, καθώς αγνοούσε το πραγματικό περιστατικό ότι το θύμα ήταν αστυνομικός. Η πράξη του θα καταλογιστεί ως έγκλημα αμέλειας, καθώς ο άνδρας θα μπορούσε να είχε αντιληφθεί ότι το θύμα ήταν αστυνομικός, αν είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα πρόνοιας.
Εξαιρέσεις
Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες η πραγματική πλάνη δεν έχει ως αποτέλεσμα την απαλλαγή του δράστη από την ποινική ευθύνη.
- Η πραγματική πλάνη δεν απαλλάσσει τον δράστη από την ποινική ευθύνη, αν η πράξη που διέπραξε είναι αντικειμενικά αδύνατη, ακόμα και αν ο δράστης αγνοούσε την αδυναμία αυτή.
- Η πραγματική πλάνη δεν απαλλάσσει τον δράστη από την ποινική ευθύνη, αν ο δράστης επιδιώκει το ίδιο αποτέλεσμα με την πράξη που διέπραξε, ακόμα και αν αγνοούσε τα πραγματικά περιστατικά που συνιστούν την αξιόποινη πράξη.
Σύμβουλος
Σε περίπτωση που έχετε ασκηθεί σε βάρος σας ποινική δίωξη για πράξη που διέπραξατε υπό πραγματική πλάνη, είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με έναν δικηγόρο για να σας συμβουλεύσει σχετικά με τα δικαιώματά σας και τις πιθανότητες υπεράσπισής σας.
