Άρθρο 21 – Ποινικός Κώδικας (Νόμος 4619/2019) – Προσταγή
1. Εισαγωγή
Το άρθρο 21 του Ποινικού Κώδικα (Ν. 4619/2019) ρυθμίζει το καθεστώς της προσταγής ως λόγο άρσης του αδίκου.
2. Περιεχόμενο
Σύμφωνα με το άρθρο 21, δεν θεωρείται άδικη η πράξη που τελείται για να εκτελεστεί προσταγή που δόθηκε:
- Από αρμόδια αρχή: Η αρμοδιότητα της αρχής κρίνεται με βάση το νόμο και την ιεραρχία.
- Σύμφωνα με τους νόμιμους τύπους: Η προσταγή οφείλει να έχει δοθεί με τυπικό τρόπο, όπως προβλέπεται από τον νόμο.
- Χωρίς δικαίωμα ελέγχου νομιμότητας: Ο αποδέκτης της προσταγής δεν έχει δικαίωμα να ελέγξει τη νομιμότητα της.
3. Προϋποθέσεις
Για να θεωρηθεί η πράξη άδικη, λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Η προσταγή να δόθηκε από αρμόδια αρχή: Η αρμοδιότητα κρίνεται με βάση το νόμο και την ιεραρχία.
- Η προσταγή να δόθηκε σύμφωνα με τους νόμιμους τύπους: Η τήρηση της τυπικής διαδικασίας είναι απαραίτητη.
- Ο αποδέκτης να μην έχει δικαίωμα ελέγχου νομιμότητας: Οφείλει να υπακούσει άνευ ελέγχου.
- Η πράξη να τελείται για την εκτέλεση της προσταγής: Η πράξη οφείλει να σχετίζεται άμεσα με την εκτέλεση της προσταγής.
4. Σημαντικές επισημάνσεις
- Η ύπαρξη προσταγής δεν συνεπάγεται αυτομάτως απαλλαγή του δράστη από την ποινική ευθύνη.
- Η ύπαρξη ή μη λόγου άρσης του αδίκου κρίνεται σε κάθε περίπτωση με βάση τα πραγματικά περιστατικά και τις συνθήκες τέλεσης της πράξης.
- Ο δράστης μπορεί να φέρει ποινική ευθύνη, εάν η προσταγή είναι παράνομη ή η πράξη του υπερβαίνει τα όρια που τίθενται από την προσταγή.
5. Πηγές
- Ποινικός Κώδικας (Ν. 4619/2019)
- Ερμηνευτική Εγκύκλιος Ποινικού Κώδικα
- Νομολογία
6. Βιβλιογραφία
- Γ. Ανδρουλάκης, Ποινικό Δίκαιο, τόμος Α’, 2019
- Κ. Φουντούλης, Ποινικό Δίκαιο, τόμος Α’, 2019
- Χ. Μόσχος, Ποινικό Δίκαιο, τόμος Α’, 2019
Παραδείγματα:
- Αστυνομικός που συλλαμβάνει ύποπτο κατόπιν εντολής εισαγγελέα.
- Φύλακας φυλακής που πυροβολεί δραπέτη κατόπιν εντολής του προϊσταμένου του.
- Ιδιώτης που ακινητοποιεί ληστή κατόπιν έκκλησης για βοήθεια.
Σημείωση:
Η ύπαρξη ή μη λόγου άρσης του αδίκου κρίνεται σε κάθε περίπτωση με βάση τα πραγματικά περιστατικά και τις συνθήκες τέλεσης της πράξης.
