Το άρθρο 21 του Ποινικού Κώδικα της Ελλάδας ορίζει ότι:
“Η υπόσχεση παροχής ή παροχή δώρου ή άλλης αμοιβής σε δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο, για να κάνει ή να μην κάνει ή να καθυστερήσει να κάνει πράξη της υπηρεσίας του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών”.
Η διάταξη αυτή απαγορεύει την παροχή δώρων ή άλλων αμοιβών σε δημόσιους λειτουργούς ή υπαλλήλους, με σκοπό να επηρεάσουν τη συμπεριφορά τους στην υπηρεσία τους.
Συστατικά του εγκλήματος
Για να στοιχειοθετηθεί το έγκλημα της δωροδοκίας, πρέπει να συντρέχουν τα εξής συστατικά:
- Υπόθεση: Δώρο ή άλλη αμοιβή
- Δρών: Δημόσιος λειτουργός ή υπάλληλος
- Επίθεμα: Υποσχεση ή παροχή
- Σκοπός: Επηρεασμός της συμπεριφοράς του υπαλλήλου στην υπηρεσία του
Υπόθεση: Δώρο ή άλλη αμοιβή
Η υπόσχεση ή παροχή μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε είδος δώρου ή άλλης αμοιβής, όπως χρήματα, υλικά αγαθά, υπηρεσίες ή άλλα οφέλη.
Δρών: Δημόσιος λειτουργός ή υπάλληλος
Δρών στο έγκλημα της δωροδοκίας είναι ο δημόσιος λειτουργός ή υπάλληλος, δηλαδή ο πρόσωπο που ασκεί δημόσια εξουσία ή υπηρεσία.
Επίθεμα: Υποσχεση ή παροχή
Η υπόσχεση ή παροχή μπορεί να γίνει με οποιονδήποτε τρόπο, είτε προφορικά είτε εγγράφως.
Σκοπός: Επηρεασμός της συμπεριφοράς του υπαλλήλου στην υπηρεσία του
Ο σκοπός του δράστη πρέπει να είναι να επηρεάσει τη συμπεριφορά του υπαλλήλου στην υπηρεσία του, ώστε αυτός να κάνει ή να μην κάνει ή να καθυστερήσει να κάνει πράξη της υπηρεσίας του.
Παραδείγματα
- Ένας δημόσιος υπάλληλος δέχεται ένα χρηματικό ποσό από έναν πολίτη, με την υπόσχεση να εξετάσει ευνοϊκά την αίτησή του για άδεια δόμησης.
- Ένας αστυνομικός δέχεται ένα δώρο από έναν επιχειρηματία, με την υπόσχεση να μην τον βεβαιώσει για παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
- Ένας δικαστής δέχεται ένα χρηματικό ποσό από έναν κατηγορούμενο, με την υπόσχεση να τον αθωώσει.
Ποινική κύρωση
Η δωροδοκία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Σε περίπτωση που ο δράστης είναι δημόσιος υπάλληλος, η ποινή είναι αυξημένη και μπορεί να φθάσει μέχρι και τα δέκα χρόνια.
Σε ποιες περιπτώσεις δεν υπάρχει δωροδοκία
Η παροχή δώρου ή άλλης αμοιβής σε δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο δεν συνιστά δωροδοκία, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Όταν η παροχή γίνεται νόμιμα, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
- Όταν η παροχή γίνεται με την πρόθεση να ευχαριστηθεί ο υπάλληλος για την καλή του εξυπηρέτηση.
- Όταν η παροχή γίνεται με την πρόθεση να καλυφθούν οι δαπάνες που απαιτήθηκαν για την εκτέλεση της υπηρεσίας.
Προστασία του δημοσίου συμφέροντος
Η διάταξη του άρθρου 21 του Ποινικού Κώδικα αποσκοπεί στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος από την κατάχρηση εξουσίας από δημόσιους λειτουργούς ή υπαλλήλους. Η απαγόρευση της δωροδοκίας αποτρέπει τους δημόσιους λειτουργούς ή υπαλλήλους από το να δεχτούν δωρεές ή άλλες αμοιβές, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά τους στην υπηρεσία τους.
