Άρθρο 22 Ποινικού Κώδικα
Αμυντική ευθύνη
1. Ο δράστης που, για να αποτρέψει την παράνομη και επείγουσα επίθεση σε πρόσωπο ή περιουσία του ή άλλου, τέλεσε πράξη που θα ήταν αξιόποινη, δεν τιμωρείται, αν η πράξη αυτή ήταν αναγκαία για την αποτροπή της επίθεσης και δεν προκάλεσε μεγαλύτερη ζημιά από την οποία θα προέκυπτε από την παράνομη επίθεση.
2. Αν η πράξη που τέλεσε ο δράστης ήταν υπερβολική, τιμωρείται μόνο για την υπέρβαση.
Αναλυτικός οδηγός
Α. Γενικά
Το άρθρο 22 του Ποινικού Κώδικα θεσπίζει την αμυντική ευθύνη, σύμφωνα με την οποία ο δράστης που τέλεσε πράξη που θα ήταν αξιόποινη, δεν τιμωρείται, αν η πράξη αυτή ήταν αναγκαία για την αποτροπή της παράνομης και επείγουσας επίθεσης σε πρόσωπο ή περιουσία του ή άλλου.
Β. Προϋποθέσεις εφαρμογής
Για την εφαρμογή της αμυντικής ευθύνης πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
- Πρέπει να υπάρχει παράνομη και επείγουσα επίθεση σε πρόσωπο ή περιουσία του δράστη ή άλλου. Η επίθεση πρέπει να είναι παράνομη, δηλαδή να παραβιάζει το νόμο ή τα έννομα αγαθά του δράστη ή άλλου. Επιπλέον, πρέπει να είναι επείγουσα, δηλαδή να υπάρχει άμεσος κίνδυνος να προκληθεί βλάβη στο πρόσωπο ή την περιουσία του δράστη ή άλλου.
- Η πράξη που τέλεσε ο δράστης πρέπει να ήταν αναγκαία για την αποτροπή της επίθεσης. Η αναγκαιότητα κρίνεται αντικειμενικά, με βάση τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης.
- Η πράξη που τέλεσε ο δράστης δεν πρέπει να προκάλεσε μεγαλύτερη ζημιά από την οποία θα προέκυπτε από την παράνομη επίθεση. Η ζημιά που προκλήθηκε από την πράξη του δράστη πρέπει να είναι μικρότερη από την ζημιά που θα προέκυπτε από την παράνομη επίθεση.
Γ. Επίδραση της αμυντικής ευθύνης
Η αμυντική ευθύνη έχει ως αποτέλεσμα να μην τιμωρείται ο δράστης για την πράξη που τέλεσε, ακόμα και αν η πράξη αυτή θα ήταν αξιόποινη. Ωστόσο, αν η πράξη που τέλεσε ο δράστης ήταν υπερβολική, τιμωρείται μόνο για την υπέρβαση.
Δ. Παραδείγματα
- Ένας άνδρας βλέπει έναν άλλο άνδρα να πλησιάζει τη γυναίκα του με ένα μαχαίρι. Ο άνδρας πυροβολεί τον άλλο άνδρα και τον σκοτώνει. Η πράξη του άνδρα είναι αμυντική, καθώς ήταν αναγκαία για την αποτροπή της παράνομης και επείγουσας επίθεσης στη γυναίκα του.
- Ένας άνδρας βλέπει έναν άλλο άνδρα να προσπαθεί να κλέψει το αυτοκίνητό του. Ο άνδρας χτυπά τον άλλο άνδρα με ένα ρόπαλο και τον τραυματίζει σοβαρά. Η πράξη του άνδρα είναι αμυντική, καθώς ήταν αναγκαία για την αποτροπή της παράνομης και επείγουσας επίθεσης στο αυτοκίνητό του. Ωστόσο, η πράξη του άνδρα ήταν υπερβολική, καθώς ο τραυματισμός του άλλου άνδρα ήταν σοβαρός. Ο άνδρας τιμωρείται μόνο για την υπέρβαση, δηλαδή για την πρόκληση σοβαρού τραυματισμού στον άλλο άνδρα.
Ε. Συμπέρασμα
Η αμυντική ευθύνη είναι μια σημαντική έννοια του Ποινικού Κώδικα, καθώς προστατεύει τον δράστη που τέλεσε πράξη που θα ήταν αξιόποινη, αλλά ήταν αναγκαία για την αποτροπή της παράνομης και επείγουσας επίθεσης σε πρόσωπο ή περιουσία του ή άλλου.
