Η προσβολή της προσωπικότητας αποτελεί μια αδικοπραξία, η οποία προστατεύεται από το Αστικό Δίκαιο (άρθρο 57 ΑΚ) και τιμωρείται από τον Ποινικό Κώδικα (άρθρα 361-367).
Ποιες πράξεις θεωρούνται προσβολή προσωπικότητας;
Εξύβριση: Η προσβολή της τιμής ή της υπόληψης κάποιου με λόγια ή έργα.
Δυσφήμιση: Η ψευδή αναφορά γεγονότων που μπορούν να βλάψουν την τιμή ή την υπόληψη κάποιου.
Συκοφαντική δυσφήμιση: Η δυσφήμιση που γίνεται με γνώση ότι το γεγονός είναι ψευδές.
Παράνομη παρακολούθηση: Η καταγραφή ή η παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής κάποιου χωρίς τη συγκατάθεσή του.
Παράνομη χρήση προσωπικών δεδομένων: Η χρήση των προσωπικών δεδομένων κάποιου χωρίς τη συγκατάθεσή του.
Προσβολή της μνήμης θανόντος: Η προσβολή της τιμής ή της μνήμης ενός θανόντος.
Ποιες είναι οι συνέπειες της προσβολής προσωπικότητας;
Αστική ευθύνη: Το θύμα της προσβολής μπορεί να ζητήσει αποζημίωση από τον προσβολέα για την ηθική και υλική βλάβη που υπέστη.
Ποινική ευθύνη: Ο προσβολέας μπορεί να τιμωρηθεί με φυλάκιση ή χρηματική ποινή.
Πώς μπορεί να ασκηθεί αγωγή για προσβολή προσωπικότητας;
Το θύμα της προσβολής μπορεί να ασκήσει αγωγή στο Αστικό Δικαστήριο.
Η αγωγή πρέπει να περιγράφει λεπτομερώς την προσβλητική πράξη, την ηθική και υλική βλάβη που υπέστη το θύμα, και τα στοιχεία του προσβολέα.
Το δικαστήριο θα εξετάσει τα στοιχεία και θα αποφασίσει εάν η προσβλητική πράξη όντως έλαβε χώρα, εάν το θύμα υπέστη βλάβη, και ποια είναι η εύλογη αποζημίωση.
Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ της αστικής και ποινικής ευθύνης;
Η αστική ευθύνη αποσκοπεί στην αποζημίωση του θύματος για την βλάβη που υπέστη.
Η ποινική ευθύνη αποσκοπεί στην τιμωρία του προσβολέα για την παράνομη πράξη του.
Η αγωγή μπορεί να ασκηθεί παράλληλα με την ποινική δίωξη.
Ποιες είναι οι προθεσμίες για την άσκηση αγωγής για προσβολή προσωπικότητας;
Η αγωγή παραγράφεται μετά από 5 χρόνια από την τέλεση της προσβλητικής πράξης.
Η ποινική δίωξη παραγράφεται μετά από 10 χρόνια από την τέλεση της προσβλητικής πράξης.
Προϋποθέσεις για αξιώσεις βάσει του άρθρου 57 ΑΚ:
1. Προσβολή της προσωπικότητας:
Η προσβολή μπορεί να αφορά:
Την τιμή και υπόληψη (π.χ. δυσφημιστικές δηλώσεις)
Την ιδιωτική ζωή (π.χ. παράνομη παρακολούθηση)
Την σωματική ακεραιότητα (π.χ. σωματική βία)
Την ψυχική υγεία (π.χ. ψυχολογική βία)
Την οικογενειακή και κοινωνική ζωή (π.χ. κοινωνικός αποκλεισμός)
Την εργασία (π.χ. mobbing)
Τα αγαθά της προσωπικότητας (π.χ. όνομα, εικώνα, φήμη)
2. Παρανομία:
Η προσβολή πρέπει να είναι παράνομη, δηλαδή να αντίκειται σε διάταξη του νόμου ή σε κανόνα δικαίου.
Η παράνομη προσβολή μπορεί να προέρχεται από:
Άδικες πράξεις (π.χ. εξύβριση, σωματική βλάβη)
Παράνομη άσκηση δικαιώματος (π.χ. κατάχρηση δικαιώματος)
Σύμβαση (π.χ. αθέμιτη ρήτρα)
3. Υπαίτιοτητα:
Απαιτείται δόλος (πρόθεση) ή αμέλεια (απροσεξία) του προσβάλλοντος.
Η ευθύνη μπορεί να είναι:
Ατομική (του προσβάλλοντος)
Εις ολόκληρον (π.χ. του εργοδότη για πράξεις του εργαζόμενου)
Αντικειμενική (π.χ. ευθύνη του κύριου επικίνδυνου πράγματος)
4. Ζημία:
Η προσβολή μπορεί να έχει προκαλέσει:
Περιουσιακή ζημία (π.χ. απώλεια εισοδήματος)
Ηθική βλάβη
5. Σύνδεσμο αιτιότητας (αιτιώδης συνάφεια):
Απαιτείται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παράνομης προσβολής και της ζημίας.
Επιπλέον:
Η αξίωση για αποζημίωση παραγράφεται μετά από 5 χρόνια.
Παραδείγματα:
Δυσφήμιση: Ένας δημοσιογράφος γράφει ψευδή και δυσφημιστικά άρθρα για έναν πολιτικό.
Παράνομη παρακολούθηση: Ένας εργοδότης παρακολουθεί παράνομα τις τηλεφωνικές κλήσεις των εργαζομένων του.
Σωματική βία: Ένας άνδρας χτυπάει μια γυναίκα στο δρόμο.
Συμβουλή:
Εάν θεωρείτε ότι η προσωπικότητά σας έχει προσβληθεί, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο ποινικολόγο για να σας ενημερώσει για τα δικαιώματά σας και να σας βοηθήσει να ασκήσετε αγωγή, εάν κρίνεται απαραίτητο.
Πηγές:
Αστικός Κώδικας (άρθρο 57, 59, 914 επ.)
Ποινικός Κώδικας (άρθρα 361-367)
