Άρθρο 23 – Υπέρβαση της άμυνας
Όποιος υπερβαίνει τα όρια της άμυνας τιμωρείται, αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση, με ποινή ελαττωμένη, και αν έγινε από αμέλεια, σύμφωνα με τις σχετικές με αυτήν διατάξεις.
Αν η υπέρβαση της άμυνας έγινε από αμέλεια, ο δράστης δεν τιμωρείται, αν δεν προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία τιμώρησή του όταν τελείται εξ αμελείας.
Ο δράστης της υπέρβασης της άμυνας δεν στερείται των δικαιωμάτων που του παρέχονται από τον νόμο για την απόκρουση της επίθεσης.
Ανάλυση
Ο σκοπός της διάταξης αυτής είναι να προστατεύσει το δικαίωμα της νόμιμης άμυνας, αλλά και να αποτρέψει την κατάχρηση αυτού του δικαιώματος.
Σύμφωνα με το άρθρο 23 του Ποινικού Κώδικα, άμυνα είναι η πράξη με την οποία κάποιος αποκρούει νόμιμη επίθεση εναντίον του ιδίου, των συγγενών του ή άλλων προσώπων, των οποίων η προστασία του οφείλει, καθώς και την περιουσία του ιδίου, των συγγενών του ή άλλων προσώπων, των οποίων η προστασία του οφείλει.
Η άμυνα είναι νόμιμη, εφόσον πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
- Υπάρχει πραγματική και άμεση επίθεση εναντίον του αμυνόμενου ή άλλου προσώπου που οφείλει να προστατεύσει.
- Η επίθεση είναι παράνομη και επιζήμια.
- Η άμυνα είναι αναγκαία για την απόκρουση της επίθεσης.
- Η άμυνα είναι ανάλογη προς την επίθεση.
Όταν κάποιος αμυνόμενος υπερβεί τα όρια της άμυνας, δηλαδή όταν η άμυνα του δεν είναι αναγκαία ή ανάλογη προς την επίθεση, τότε τελεί το αδίκημα της υπέρβασης της άμυνας.
Η υπέρβαση της άμυνας τιμωρείται, αλλά με ποινή ελαττωμένη, αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση.
Αν η υπέρβαση της άμυνας έγινε από αμέλεια, τότε ο δράστης δεν τιμωρείται, εκτός αν προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία τιμώρησή του όταν τελείται εξ αμελείας.
Επίσης, ο δράστης της υπέρβασης της άμυνας δεν στερείται των δικαιωμάτων που του παρέχονται από τον νόμο για την απόκρουση της επίθεσης.
Συμπερασματικά, η διάταξη του άρθρου 23 του Ποινικού Κώδικα αποσκοπεί στην προστασία του δικαιώματος της νόμιμης άμυνας, αλλά και στην αποτροπή της κατάχρησης αυτού του δικαιώματος.
Παραδείγματα υπέρβασης της άμυνας
Μερικά παραδείγματα υπέρβασης της άμυνας είναι τα εξής:
- Ένας άνδρας που δέχεται επίθεση από έναν άλλον άνδρα και τον τραυματίζει σοβαρά ή τον σκοτώνει, ενώ θα μπορούσε να τον αποτρέψει με πιο ήπιο τρόπο.
- Ένας αστυνομικός που πυροβολεί και σκοτώνει έναν ύποπτο, ενώ θα μπορούσε να τον ακινητοποιήσει με πιο ήπιο τρόπο.
- Ένας ιδιοκτήτης σπιτιού που πυροβολεί και σκοτώνει έναν διαρρήκτη, ενώ θα μπορούσε να τον αποτρέψει με πιο ήπιο τρόπο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο δράστης τελεί το αδίκημα της υπέρβασης της άμυνας, αλλά τιμωρείται με ποινή ελαττωμένη, αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση. Αν η υπέρβαση έγινε από αμέλεια, τότε ο δράστης δεν τιμωρείται, εκτός αν προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία τιμώρησή του όταν τελείται εξ αμελείας.
