Τι είναι το δικαίωμα υψούν;
Το δικαίωμα υψούν ορίζεται ως η εξουσία που παρέχεται στον κύριο οικοπέδου ή ορόφου να ανεγείρει κτίριο ή ορόφους, έως ότου εξαντληθεί ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης. Αποτελεί αυτοτελές εμπράγματο δικαίωμα, άσχετο με την κυριότητα του εδάφους, και μπορεί να ασκηθεί ανεξάρτητα από αυτήν.
Νομικές αναφορές:
Αστικός Κώδικας (ΑΚ):
Άρθρο 1002 ΑΚ: Ορισμός της οριζοντίου ιδιοκτησίας.
Άρθρο 1117 ΑΚ: Αναγκαστική συγκυριότητα.
Άρθρα 785-792 ΑΚ: Κοινωνία Δικαιώματος.
Ν. 3741/1929 (Περί Οριζοντίου Ιδιοκτησίας):
Άρθρο 1: Ορισμός ορόφου, διαμερίσματος ορόφου, δώματος.
Άρθρο 2: Σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας.
Άρθρο 10: Δικαίωμα υψούν.
Πολιτικό Δικονομικό Κώδικα (ΚΠολΔ):
Οι διατάξεις περί διεκδικητικής και αναγνωριστικής αγωγής αναμφίβολα είναι χρήσιμες.
Χαρακτηριστικά του δικαιώματος υψούν:
Αυτοτέλεια: Αποτελεί αυτοτελές εμπράγματο δικαίωμα, διαφορετικό από την κυριότητα του εδάφους.
Περιεχόμενο: Περιλαμβάνει την εξουσία ανέγερσης κτίσματος ή ορόφων, ύψους και όγκου, σύμφωνα με τους ισχύοντες πολεοδομικούς κανονισμούς.
Διαχείριση: Σε περίπτωση οριζοντίου ιδιοκτησίας, το δικαίωμα υψούν ανήκει στους οροφοκτήτες, κατά ποσοστό, και ασκείται από αυτούς συλλογικά.
Μεταβίβαση: Μπορεί να μεταβιβαστεί με σύμβαση, με την τήρηση των τυπικών προϋποθέσεων.
Βάρη: Μπορεί να βαρυνθεί με εμπράγματα δικαιώματα, όπως υποθήκη ή δουλεία.
Παρεχόμενες δυνατότητες εκ του δικαιώματος υψούν:
Κατασκευή νέων ορόφων: Ο δικαιούχος δύναται να ανεγείρει νέους ορόφους, έως ότου εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης.
Επέκταση υφιστάμενων ορόφων: Επιτρέπεται η επέκταση υφιστάμενων ορόφων, τηρουμένων των πολεοδομικών διατάξεων.
Διαμόρφωση δώματος: Ο δικαιούχος δύναται να διαμορφώσει το δώμα, τηρώντας τις πολεοδομικές και οικοδομικές προδιαγραφές.
Περιορισμοί:
Πολεοδομικοί κανονισμοί: Η άσκηση του δικαιώματος υψούν περιορίζεται από τους ισχύοντες πολεοδομικούς κανονισμούς.
Δικαιώματα τρίτων: Οφείλουν να τηρούνται τα δικαιώματα τρίτων, όπως οι δουλείες που τυχόν έχουν.
Κοινωνία οροφοκτητών: Σε περίπτωση οριζοντίου ιδιοκτησίας, η άσκηση του δικαιώματος υψούν λαμβάνει χώρα ύστερα από συλλογική απόφαση των οροφοκτητών.
Η προσθήκη καθ’ ύψος ορόφου:
Στην περίπτωση υλοποίησης του δικαιώματος υψούν με την προσθήκη ορόφου, ο νέος όροφος περιέρχεται στον δικαιούχο της επέκτασης με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Κυριότητα: Ο νέος όροφος περιέρχεται στην αποκλειστική κυριότητα του δικαιούχου.
Νομή: Ο δικαιούχος αποκτά νομή και κατοχή του νέου ορόφου.
Συγκυριότητα: Ο δικαιούχος αποκτά αναλογικό ποσοστό αναγκαστικής συγκυριότητας επί του εδάφους και των λοιπών κοινόχρηστων και κοινόκτητων μερών της οικοδομής.
Νομολογία:
Η νομολογία, όπως η ΑΠ 220/2013, έχει εδραιώσει την άποψη ότι ο νέος όροφος που ανεγείρεται με την υλοποίηση του δικαιώματος υψούν περιέρχεται στην κυριότητα του δικαιούχου, ο οποίος αποκτά και τα αντίστοιχα δικαιώματα επί του εδάφους και των λοιπών μερών της οικοδομής.
Συνέπειες:
Η υλοποίηση του δικαιώματος υψούν φέρνει υπό τη συνήθη πορεία των πραγμάτων τις ακόλουθες συνέπειες, όπως:
Αύξηση της ωφέλιμης επιφάνειας: Ο δικαιούχος αποκτά επιπλέον χώρο για χρήση.
Αύξηση της αξίας της οικοδομής: Η προσθήκη ορόφου δύναται να αυξήσει την αξία της οικοδομής.
Τροποποίηση του κανονισμού της οικοδομής: Ενδέχεται να απαιτηθεί τροποποίηση του κανονισμού για να ληφθεί υπόψη ο νέος όροφος.
Επιβάρυνση με έξοδα: Ο δικαιούχος φέρει τα έξοδα της ανέγερσης του νέου ορόφου.
