Σύμφωνα με το άρθρο 1396 του Αστικού Κώδικα, “η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης από έναν σύζυγο συνιστά παράβαση της υποχρέωσης συμβίωσης των συζύγων, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο διαζύγιο λόγω υπαιτιότητας του εγκαταλείποντος συζύγου”.
Για να θεωρείται έγκυρη η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης, πρέπει να πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
Ο σύζυγος που εγκαταλείπει τη συζυγική στέγη πρέπει να έχει την πρόθεση να διακόψει οριστικά τη συμβίωση με τον άλλο σύζυγο.
Η εγκατάλειψη πρέπει να είναι πραγματική, δηλαδή ο σύζυγος πρέπει να έχει πραγματικά εγκαταλείψει τη συζυγική στέγη και να μην έχει απλώς μεταβεί σε άλλη κατοικία για μικρό χρονικό διάστημα.
Η εγκατάλειψη πρέπει να είναι παράνομη, δηλαδή να μην δικαιολογείται από λόγους ανωτέρας βίας ή από λόγους που ανάγονται στην ευθύνη του άλλου συζύγου.
Η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης δηλώνεται στο δικαστήριο με αγωγή διαζυγίου. Στην αγωγή, ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε πρέπει να αναφέρει τα πραγματικά περιστατικά που συνιστούν εγκατάλειψη, καθώς και τις συνέπειες που επιζητεί από το δικαστήριο, δηλαδή την έκδοση τελεσίδικης απόφασης διαζυγίου λόγω υπαιτιότητας του εγκαταλείποντος συζύγου.
Στην περίπτωση που ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε δεν επιθυμεί να προσφύγει στο δικαστήριο, μπορεί να δηλώσει την εγκατάλειψη στην αρμόδια υπηρεσία του Δήμου ή της Περιφέρειας. Η δήλωση αυτή έχει αποδεικτική αξία, αλλά δεν αποτελεί τελεσίδικη απόφαση διαζυγίου.
Στην Ελλάδα, η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης θεωρείται σοβαρή παράβαση της υποχρέωσης συμβίωσης των συζύγων και μπορεί να οδηγήσει στο διαζύγιο, λόγω υπαιτιότητας του εγκαταλείποντος συζύγου. Οι συνέπειες της εγκατάλειψης για τον εγκαταλείποντα σύζυγο είναι οι εξής:
Ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο την επιδίκαση διατροφής, καθώς και την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων.
Ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο την απόρριψη του αιτήματός του για διατροφή από τον εγκαταλείποντα σύζυγο.
Για να αποφύγει τις συνέπειες της εγκατάλειψης της συζυγικής στέγης, ο σύζυγος που επιθυμεί να εγκαταλείψει τη συζυγική στέγη πρέπει να λάβει υπόψη τις ακόλουθες συμβουλές:
Πριν εγκαταλείψει τη συζυγική στέγη, ο σύζυγος πρέπει να συζητήσει με τον άλλο σύζυγο και να προσπαθήσει να βρει μια λύση που να ικανοποιεί σε κάποιο βαθμό και τους δύο.
Εάν η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης είναι αναπόφευκτη, ο σύζυγος πρέπει να ενημερώσει έγκαιρα τον άλλο σύζυγο και να του δώσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα, για να αποκαταστήσει τη συμβίωση.
Εάν ο σύζυγος εγκαταλείψει τη συζυγική στέγη παράνομα, δηλαδή χωρίς να έχει την πρόθεση να διακόψει οριστικά τη συμβίωση, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει παραβιάσει την υποχρέωση συμβίωσης και να υποστεί τις συνέπειες της εγκατάλειψης.
