Έγκλημα που τελείται με παράλειψη – Άρθρο 15

1. Όπου ο νόμος για την ύπαρξη αξιόποινης πράξης απαιτεί να έχει επέλθει ορισμένο αποτέλεσμα, η μη αποτροπή του τιμωρείται όπως η πρόκληση του με ενέργεια, αν ο υπαίτιος της παράλειψης είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να παρεμποδίσει την επέλευση του αποτελέσματος.

2. Δεν παραλείπει όποιος στερείται της δυνατότητας ενέργειας.

Ανάλυση

Το άρθρο 15 του Ποινικού Κώδικα θεσπίζει την έννοια του εγκλήματος που τελείται με παράλειψη. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, η μη αποτροπή ορισμένου αποτελέσματος, που ο νόμος απαιτεί για την ύπαρξη αξιόποινης πράξης, τιμωρείται όπως η πρόκληση του αποτελέσματος με ενέργεια, αν ο υπαίτιος της παράλειψης είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να παρεμποδίσει την επέλευσή του.

Ορισμός

Έγκλημα που τελείται με παράλειψη είναι εκείνο στο οποίο ο δράστης δεν προβαίνει σε ορισμένη ενέργεια που ήταν υποχρεωμένος να προβεί, με αποτέλεσμα να επέλθει ένα αξιόποινο αποτέλεσμα.

Αντικείμενο

Το αντικείμενο του εγκλήματος που τελείται με παράλειψη είναι το ίδιο με το αντικείμενο του εγκλήματος που τελείται με ενέργεια. Δηλαδή, μπορεί να είναι η ζωή, η σωματική ακεραιότητα, η περιουσία, η ελευθερία, η τιμή, η υπόληψη κ.λπ.

Υποκείμενο

Υποκείμενο του εγκλήματος που τελείται με παράλειψη μπορεί να είναι κάθε πρόσωπο που έχει ικανότητα προς καταλογισμό.

Θεμελιώδεις προϋποθέσεις

Για τη θεμελίωση του εγκλήματος που τελείται με παράλειψη απαιτούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Υπάρχει νόμιμη υποχρέωση προς ενέργεια. Ο δράστης πρέπει να έχει νομική υποχρέωση να προβεί σε ορισμένη ενέργεια για την αποτροπή του αποτελέσματος. Η υποχρέωση αυτή μπορεί να απορρέει από το νόμο, από σύμβαση ή από προηγούμενη συμπεριφορά του δράστη.
• Ο δράστης έχει στερηθεί της δυνατότητας ενέργειας. Ο δράστης πρέπει να είχε τη δυνατότητα να προβεί στην απαιτούμενη ενέργεια για την αποτροπή του αποτελέσματος.
• Η παράλειψη του δράστη είναι αιτιώδης συνδεδεμένη με το αποτέλεσμα. Η παράλειψη του δράστη πρέπει να ήταν η αιτία που επέτεινε το αποτέλεσμα.

Ειδική νομική υποχρέωση

Η νομική υποχρέωση προς ενέργεια μπορεί να είναι γενική ή ειδική. Γενική νομική υποχρέωση προς ενέργεια υπάρχει για όλους τους πολίτες. Ειδική νομική υποχρέωση προς ενέργεια υπάρχει για ορισμένα πρόσωπα, λόγω της ιδιότητάς τους ή της θέσης τους.

Για παράδειγμα, ο ανακριτής έχει ειδική νομική υποχρέωση να ενεργεί για την αποτροπή αξιόποινων πράξεων. Ο γιατρός έχει ειδική νομική υποχρέωση να ενεργεί για την προστασία της ζωής και της υγείας των ασθενών του.

Μείωση ποινής

Στις περιπτώσεις των εγκλημάτων με παράλειψη ο δικαστής μπορεί να επιβάλλει μειωμένη ποινή (άρθρο 48).

Παραδείγματα

• Ο πατέρας που δεν παρέχει διατροφή στα ανήλικα παιδιά του.
• Ο γιατρός που δεν παρέχει τις απαραίτητες ιατρικές υπηρεσίες σε ασθενή που βρίσκεται σε κίνδυνο.
• Ο αστυνομικός που δεν παρεμβαίνει για να αποτρέψει τη διάπραξη αξιόποινης πράξης.

Συμπέρασμα

Το άρθρο 15 του Ποινικού Κώδικα θεσπίζει μια ειδική μορφή εγκλήματος, το έγκλημα που τελείται με παράλειψη. Η θεμελίωση αυτού του είδους του εγκλήματος απαιτεί την συνδρομή ορισμένων ειδικών προϋποθέσεων, όπως η ύπαρξη νόμιμης υποχρέωσης προς ενέργεια, η δυνατότητα ενέργεια του δράστη και η αιτιώδης συνδεδεμένη παράλειψη του δράστη με το αποτέλεσμα.