Έννοια της αξιόποινης πράξης
1. Έγκλημα είναι πράξη άδικη και καταλογιστή στον δράστη της, η οποία τιμωρείται από το νόμο.
2. Στις διατάξεις των ποινικών νόμων ο όρος “πράξη” περιλαμβάνει και τις παραλείψεις.
Αναλυτική ανάλυση
1. Αντικείμενο του άρθρου
Το άρθρο 14 του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) ορίζει την έννοια της αξιόποινης πράξης. Η αξιόποινη πράξη είναι η βάση για την άσκηση ποινικής δίωξης και την επιβολή ποινής.
2. Ορισμός της αξιόποινης πράξης
Σύμφωνα με το άρθρο 14, αξιόποινη πράξη είναι:
- Πράξη. Η πράξη μπορεί να είναι ενέργεια ή παράλειψη.
- Αδίκη. Η πράξη είναι άδικη όταν αντίκειται στην έννομη τάξη.
- Καταλογιστή. Η πράξη είναι καταλογιστή στον δράστη της όταν αυτός έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει ότι η πράξη του είναι άδικη και να την αποφύγει.
- Τιμωρούμενη από το νόμο. Η πράξη είναι τιμωρούμενη από το νόμο όταν ο νόμος ορίζει ότι η πράξη αυτή επισύρει ποινή.
3. Πράξη
Η πράξη μπορεί να είναι ενέργεια ή παράλειψη.
Ενέργεια είναι η θετική συμπεριφορά του δράστη που προκαλεί ένα αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, η κλοπή είναι μια ενέργεια, καθώς ο δράστης ενεργεί θετικά, δηλαδή κλέβει κάτι.
Παράλειψη είναι η αρνητική συμπεριφορά του δράστη που δεν αποτρέπει ένα αποτέλεσμα που μπορούσε να αποτρέψει. Για παράδειγμα, η έκθεση ενός βρέφους σε κίνδυνο είναι μια παράλειψη, καθώς ο δράστης μπορούσε να αποτρέψει τον κίνδυνο αλλά δεν το έκανε.
4. Αδίκη
Η πράξη είναι άδικη όταν αντίκειται στην έννομη τάξη. Η έννομη τάξη είναι το σύνολο των κανόνων δικαίου που διέπουν την κοινωνική ζωή. Οι κανόνες αυτοί θεσπίζονται από το κράτος και έχουν σκοπό την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών και την εξασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης και τάξης.
5. Καταλογιστή
Η πράξη είναι καταλογιστή στον δράστη της όταν αυτός έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει ότι η πράξη του είναι άδικη και να την αποφύγει.
Η καταλογισιμότητα της πράξης εξαρτάται από τα ατομικά χαρακτηριστικά του δράστη, όπως την ηλικία, την ψυχική υγεία και την νοητική του κατάσταση.
6. Τιμωρούμενη από το νόμο
Η πράξη είναι τιμωρούμενη από το νόμο όταν ο νόμος ορίζει ότι η πράξη αυτή επισύρει ποινή.
Η ποινή είναι η επιβαλλόμενη από το κράτος αντίποινα για την τέλεση μιας αξιόποινης πράξης. Οι ποινές που προβλέπονται από το ελληνικό δίκαιο είναι ποινές στερητικές της ελευθερίας, ποινές χρηματικές και ποινές εξευτελιστικές.
Συμπερασματικά, η αξιόποινη πράξη είναι μια άδικη, καταλογιστή και τιμωρούμενη από το νόμο πράξη ή παράλειψη.
