Νόμοι και διατάξεις
Σύμφωνα με το άρθρο 1513 του Αστικού Κώδικα, η επιμέλεια του προσώπου και της περιουσίας του ανήλικου τέκνου ανήκει στους γονείς του από κοινού.
Η επιμέλεια περιλαμβάνει τη φροντίδα για την υγεία, την αγωγή, την εκπαίδευση, την ανατροφή και την προστασία του τέκνου, καθώς και την εκπροσώπησή του.
Σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης γάμου, η επιμέλεια του τέκνου μπορεί να ανατεθεί στον ένα ή και στους δύο γονείς από κοινού, ή σε τρίτο πρόσωπο. Η απόφαση για την ανάθεση της επιμέλειας λαμβάνεται από το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα του τέκνου.
Σύμφωνα με τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, η επιμέλεια του τέκνου ανατίθεται κατά κανόνα στη μητέρα, εκτός αν συντρέχουν σοβαροί λόγοι για να ανατεθεί στον πατέρα. Οι σοβαροί λόγοι αυτοί μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η ροπή της μητέρας στην ασθένεια, η ροπή της στην εγκληματικότητα, η ροπή της στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, η ανικανότητα της να φροντίσει για το τέκνο, η κακοποίηση του τέκνου από τη μητέρα, κ.λπ.
Προϋποθέσεις για την ανάθεση της επιμέλειας στη μητέρα:
Για να ανατεθεί η επιμέλεια του τέκνου στη μητέρα, πρέπει να πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
Η μητέρα πρέπει να είναι ικανή να φροντίσει για το τέκνο.
Η μητέρα πρέπει να έχει την κατάλληλη στέγη και οικονομική δυνατότητα για να φροντίσει για το τέκνο.
Η μητέρα πρέπει να έχει την κατάλληλη ψυχική και συναισθηματική κατάσταση για να φροντίσει για το τέκνο.
Η μητέρα πρέπει να έχει την κατάλληλη σχέση με το τέκνο.
Ποια στοιχεία εξετάζει το δικαστήριο;
Στην απόφαση του για την ανάθεση της επιμέλειας, το δικαστήριο εξετάζει τα ακόλουθα στοιχεία:
Τη σχέση της μητέρας με το τέκνο.
Τη συμπεριφορά της μητέρας απέναντι στο τέκνο.
Τη δυνατότητα της μητέρας να φροντίσει για τις ανάγκες του τέκνου.
Το συμφέρον του τέκνου.
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις της μητέρας ως έχουσα και ασκούσα την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου της;
Η μητέρα ως έχουσα την επιμέλεια του τέκνου έχει τις ακόλουθες υποχρεώσεις:
Να φροντίζει για την υγεία, την αγωγή, την εκπαίδευση, την ανατροφή και την προστασία του τέκνου.
Να εκπροσωπεί το τέκνο σε όλες τις υποθέσεις του.
Να ενημερώνει τον πατέρα για την εξέλιξη του τέκνου.
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του πατέρα;
Ο πατέρας ως έχοντας μαζί με τη μητέρα τη γονική μέριμνα του τέκνου έχει τις ακόλουθες υποχρεώσεις:
Να καταβάλλει διατροφή για το τέκνο.
Να έχει επικοινωνία με το τέκνο.
Διαδικασία ανάθεσης της επιμέλειας στη μητέρα:
Η διαδικασία ανάθεσης της επιμέλειας στη μητέρα, ξεκινά με την υποβολή αίτησης στο δικαστήριο από τη μητέρα ή τον πατέρα. Στην αίτηση πρέπει να αναφέρονται τα στοιχεία του τέκνου, οι λόγοι για τους οποίους ζητείται η ανάθεση της επιμέλειας στη μητέρα, καθώς και τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται από τον νόμο.
Το δικαστήριο εξετάζει την αίτηση και καλεί τους γονείς σε δικάσιμο. Στη δικάσιμο, οι γονείς έχουν το δικαίωμα να παρουσιαστούν με δικηγόρο και να καταθέσουν στοιχεία για την υπόθεσή τους. Το δικαστήριο, αφού ακούσει τους γονείς και εξετάσει τα στοιχεία της υπόθεσης, αποφασίζει για την ανάθεση της επιμέλειας.
**Εάν η επιμέλεια ανατεθεί στη μητέρα, ο πατέρας έχει το δικαίωμα επικοινωνίας με το τέκνο. Το δικαίωμα επικοινωνίας του πατέρα, καθορίζεται από το δικαστήριο και μπορεί να είναι καθημερινό, τακτικό ή περιστασιακό.
Πότε μια μανα μπορει να χασει την επιμελεια του παιδιου της;
Σύμφωνα με το άρθρο 1532 του Αστικού Κώδικα, η επιμέλεια του προσώπου και της περιουσίας του ανήλικου τέκνου μπορεί να ανατεθεί στον ένα ή και στους δύο γονείς από κοινού, ή σε τρίτο πρόσωπο. Η απόφαση για την ανάθεση της επιμέλειας λαμβάνεται από το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα του τέκνου.
Σύμφωνα με τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, η επιμέλεια του τέκνου ανατίθεται κατά κανόνα στη μητέρα, εκτός αν συντρέχουν σοβαροί λόγοι για να ανατεθεί στον πατέρα. Οι σοβαροί λόγοι αυτοί μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η ροπή της μητέρας στην ασθένεια, η ροπή της στην εγκληματικότητα, η ροπή της στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, η ανικανότητα της να φροντίσει για το τέκνο, η κακοποίηση του τέκνου από τη μητέρα, κ.λπ.
Έτσι, μια μητέρα μπορεί να χάσει την επιμέλεια του παιδιού της σε περίπτωση που:
Κακοποιεί ή παραμελεί το τέκνο της. Η κακοποίηση μπορεί να είναι σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική. Η παραμέληση μπορεί να αφορά την υγεία, την αγωγή, την εκπαίδευση ή την προστασία του τέκνου.
Είναι ανίκανη να φροντίσει για το τέκνο της, λόγω σοβαρής ασθένειας ή αναπηρίας.
Ενέχει κίνδυνο για το τέκνο της λόγω της ροπής της στην ασθένεια, στην εγκληματικότητα, στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.
Απομακρύνεται από το τέκνο της για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχει δικαιολογημένο λόγο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πατέρας ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που ενδιαφέρεται για το τέκνο, μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο και να ζητήσει την ανάθεση της επιμέλειας στον εαυτό του. Το δικαστήριο, αφού εξετάσει τα στοιχεία της υπόθεσης, αποφασίζει για την ανάθεση της επιμέλειας λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα του τέκνου.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ανάθεση της επιμέλειας σε κάποιο άλλο πρόσωπο, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η μητέρα δεν θα έχει κανένα δικαίωμα επικοινωνίας με το τέκνο της. Το δικαστήριο μπορεί να ορίσει ένα δικαίωμα επικοινωνίας που να είναι επωφελές για το τέκνο.
