Η δωροδοκία υπαλλήλου αποτελεί ένα πολύ συχνό αδίκημα στη δικαστηριακή πρακτική των ποινικών δικαστηρίων στη χώρα μας. Σε αυτό το σημείο, αναφέρεται το άρθρο 236 του Ποινικού Κώδικα (Νόμος 4619/2019), το οποίο καθορίζει τα στοιχεία, τις μορφές και τις ποινές για το αδίκημα της δωροληψίας υπαλλήλου.
Τι αναφέρει το άρθρο 236 για την δωροδοκία Υπαλλήλου
Το άρθρο 236 του Ποινικού Κώδικα ορίζει ότι αυτός που προσφέρει, υπόσχεται ή παρέχει σε υπάλληλο, είτε απευθείας είτε μέσω τρίτου, οποιαδήποτε αθέμιτη αμοιβή για χάρη του ή για χάρη άλλου, προκειμένου να επηρεάσει την εκτέλεση ή τη μη εκτέλεση των καθηκόντων του υπαλλήλου, είτε πρόκειται για μελλοντική ενέργεια είτε για ήδη ολοκληρωμένη, τιμωρείται με φυλάκιση.
Εάν η ενέργεια ή η παράλειψη παραβιάζει τα καθήκοντα του υπαλλήλου, ο ένοχος τιμωρείται με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή. Ο διευθυντής επιχείρησης ή άλλο πρόσωπο που έχει την εξουσία λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε επιχείρηση τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή, εάν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα. Σε περίπτωση παραβίασης συγκεκριμένου καθήκοντος επιμέλειας, αν δεν απέτρεψε αμέλεια πρόσωπο που είναι υπό τις εντολές του ή υπόκειται στον έλεγχό του από την τέλεση πράξης που ευνοεί την επιχείρηση, επιβάλλεται η ποινή της φυλάκισης έως δύο (2) ετών ή χρηματική ποινή.
Οι διατάξεις των παραγράφων 1, 2 και 3 εφαρμόζονται επίσης στις περιπτώσεις όπου οι πράξεις διαπράττονται εις βάρος: α) υπαλλήλων ή άλλων υπαλλήλων με οποιαδήποτε συμβατική σχέση με οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει την έδρα του στην Ελλάδα και οποιουδήποτε δημόσιου διεθνούς ή υπερεθνικού οργανισμού ή φορέα στον οποίο η Ελλάδα είναι μέλος, καθώς και προς οποιοδήποτε πρόσωπο, αποσπασμένο ή μη, που εκτελεί καθήκοντα παρόμοια με αυτά των υπαλλήλων, ή β) οποιοδήποτε άτομο που εκτελεί δημόσια λειτουργία ή υπηρεσία για ξένη χώρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι ισχύουν ακόμα και αν η πράξη διαπράττεται εκτός Ελλάδος από Έλληνα υπήκοο, ακόμα κι αν δεν αποτελεί αξιόποινη πράξη σύμφωνα με τους νόμους της χώρας όπου διαπράττεται. Για τη δίωξη του πλημμελήματος της παραγράφου 1 δεν απαιτείται η κατηγορία ή αίτηση κατά το άρθρο 6 παράγραφος 3.
Σκοπός του άρθρου 236 του Ποινικού Κώδικα είναι να προστατεύσει τη νομιμότητα των υπηρεσιακών καθηκόντων και τη διαφάνεια που πρέπει να υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ του κράτους και των πολιτών. Επιπλέον, ο νόμος απαιτεί την ύπαρξη δόλου για όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος.
Τι προβλέπει ο νόμος για την υποκειμενική υπόσταση του αδικήματος της δωροδοκίας
Ο νόμος προβλέπει ότι για την υποκειμενική υπόσταση του αδικήματος της δωροδοκίας υπαλλήλου πρέπει να υφίσταται τουλάχιστον ενδεχόμενο δόλος. Αυτό σημαίνει ότι ο δράστης πρέπει να επιδιώκει εκουσίως και εσκεμμένα να παράσχει αθέμιτο ωφέλημα σε υπάλληλο, γνωρίζοντας ότι αυτή η πράξη παραβιάζει τα καθήκοντα του υπαλλήλου και προκαλεί ζημία στο έννομο αγαθό της διαφάνειας και της καθαρότητας των υπηρεσιακών καθηκόντων. Ο δόλος μπορεί να είναι οποιουδήποτε βαθμού, αρκεί να υπάρχει η επίγνωση και η πρόθεση του δράστη να διαπράξει το αδίκημα.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα άρθρα 26 και 18 του Ποινικού Κώδικα, η εν λόγω υποκειμενική υπόσταση πρέπει να υπάρχει για όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης, δηλαδή για τον δράστη, το αντικείμενο του εγκλήματος και την πράξη προσβολής του εννόμου αγαθού. Αυτό σημαίνει ότι ο δράστης πρέπει να είναι επίγνωστος της πράξης του, του αθέμιτου χαρακτήρα της και των επιπτώσεών της στον υπάλληλο και στην εν λόγω αξία.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, ο νόμος απαιτεί τον ενδεχόμενο δόλο για την υποκειμενική υπόσταση του αδικήματος της δωροδοκίας υπαλλήλου, και ο δράστης πρέπει να γνωρίζει και να επιδιώκει εσκεμμένα την παράνομη πράξη που προσβάλλει το έννομο αγαθό της διαφάνειας και της καθαρότητας των υπηρεσιακών καθηκόντων.
Όσον αφορά τις κυρώσεις, για την παράβαση της πρώτης παραγράφου του άρθρου 236, προβλέπεται φυλάκιση έως τρία χρόνια ή χρηματική ποινή. Για την παράβαση της δεύτερης παραγράφου, επιβάλλεται κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή, ενώ για την παράβαση της τρίτης παραγράφου επιβάλλεται φυλάκιση έως δύο (2) χρόνια ή χρηματική ποινή, εφόσον δεν προβλέπεται βαρύτερη ποινή για τη συγκεκριμένη πράξη.
