Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες άνθρωποι που δεν είναι αξιόπιστοι στις οικονομικές τους συναλλαγές χρησιμοποιούν επιταγές χωρίς κάλυψη με σκοπό να παραπλανήσουν άλλα άτομα και να αποκτήσουν παράνομο κέρδος, δίνοντας την εντύπωση ότι διαθέτουν χρήματα στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, παρότι αυτό δεν ισχύει πραγματικά.
Όλοι μας πρέπει να είμαστε προσεκτικοί κατά τις οικονομικές μας συναλλαγές. Σε περίπτωση που πέσουμε θύματα απάτης, πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα αστικά και ποινικά δικαστήρια, καθώς και το τραπεζικό σύστημα, έχουν λάβει σοβαρά μέτρα για την αντιμετώπιση των ακάλυπτων επιταγών. Αυτό το φαινόμενο είναι αρκετά κοινό. Αλλά ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται όταν ανιχνεύεται μια ακάλυπτη επιταγή;
Αρχικά, η τράπεζα σφραγίζει την επιταγή, επειδή δεν υπάρχουν αρκετά κεφάλαια στον λογαριασμό του εκδότη για να καλυφθεί η αξία της επιταγής. Στη συνέχεια, η επιταγή ανακοινώνεται στον φορέα που είναι υπεύθυνος για την προώθηση της διαφάνειας στις συναλλαγές, γνωστός ως “Τειρεσίας”. Ο Τειρεσίας λειτουργεί ουσιαστικά ως ένα είδος “οικονομικού μητρώου” για τις οικονομικές συναλλαγές.
Η τράπεζα επίσης αναφέρει τον εκδότη της ακάλυπτης επιταγής στην “μαύρη λίστα” του Τειρεσία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα στοιχεία του εκδότη να διαδίδονται σε όλες τις τράπεζες, καθώς ο Τειρεσίας λειτουργεί ως διαμεσολαβητής πληροφοριών μεταξύ αυτών. Μόλις οι τράπεζες ενημερωθούν για τη σφράγιση της επιταγής, σταματούν να χορηγούν οποιαδήποτε πίστωση στον εκδότη της επιταγής.
Ακάλυπτη επιταγή και διαταγή πληρωμής
Η ακάλυπτη επιταγή και η διαταγή πληρωμής είναι δύο νομικά μέσα που επιτρέπουν στον δανειστή να επιβάλει τα δικαιώματά του σε περίπτωση προβλημάτων με την πληρωμή. Συγκεκριμένα, ο δανειστής μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο για να απαιτήσει την καταβολή του χρέους μέσω ασφαλιστικών μέτρων ή προσωρινής διαταγής, καθώς και να απαγορεύσει τη μεταβίβαση και την αλλαγή της περιουσιακής κατάστασης του εκδότη. Επιπλέον, ο δανειστής μπορεί να αιτηθεί την έκδοση διαταγής πληρωμής εις βάρος όχι μόνο του εκδότη της επιταγής, αλλά και των υπογραφόντων αυτήν. Αυτό έχει συνέπειες για όλα τα ενεχόμενα μέρη.
Στη συνέχεια, ακολουθεί η διαδικασία της ανακοίνωσης της διαταγής πληρωμής στον Τειρεσία. Η διαταγή πληρωμής καταχωρείται στη λίστα του Τειρεσία, μαζί με τα στοιχεία των αναφερόμενων προσώπων, υπό τον όρο ότι έχει επιδοθεί σε αυτούς. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμα και αν ο υπογράφων της επιταγής έχει ήδη εξοφλήσει το χρέος του, εξακολουθεί να υποχρεούται να καταβάλει το ποσό αυτό για την εκτέλεση της διαταγής πληρωμής, προκειμένου να αποφύγει την καταχώρηση στο μητρώο του Τειρεσία. Τόσο ο εκδότης όσο και οι υπογράφοντες μπορούν να καταθέσουν καταγγελία κατά του εκδότη στον αρμόδιο εισαγγελέα πλημμελειοδικών εντός τριών μηνών από τη σφράγιση της επιταγής.
Το αδίκημα της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής περιγράφεται στο άρθρο 79 του Νόμου 5960/1933. Για να θεωρηθεί κάποιος ένοχος σε αυτό, πρέπει να πληρούνται τα παρακάτω κριτήρια:
- Έκδοση μιας επιταγής που να είναι τυπικά έγκυρη, προσθέτοντας τα απαιτούμενα στοιχεία στο εντύπο, όπως προβλέπεται από το άρθρο 1 του Ν. 5960/1933.
- Χειρόγραφη υπογραφή του εκδότη, η οποία συνήθως είναι ιδιόγραφη, ανεξαρτήτως του αν η επιταγή εκδίδεται για τον προσωπικό του λογαριασμό ή για οφειλή άλλου και της εταιρίας που εκπροσωπείται από αυτόν και εκδίδεται επί λογαριασμού του άλλου ή της εταιρίας.
- Εμφάνιση προς πληρωμή της επιταγής στην προθεσμία που έχει οριστεί.
- Έλλειψη αντίστοιχων διαθέσιμων κεφαλαίων στον πληρωτή, τόσο κατά την έκδοση όσο και κατά την εμφάνιση της επιταγής για πληρωμή. Αυτό έχει ως αυτονόητο αποτέλεσμα την αδυναμία πληρωμής του δικαιούχου της επιταγής.
Σημειώνεται ότι ο σκοπός της μήνυσης για ακάλυπτη επιταγή είναι η ποινική τιμωρία του εκδότη, και όχι η είσπραξη ενός χρηματικού ποσού. Επιπλέον, η άσκηση αγωγής αποζημίωσης λόγω της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής αποτελεί σημαντική ενέργεια, καθώς δίνει τη δυνατότητα στον δικαιούχο να αξιώσει αποζημίωση από τον έκδοτη για την αδικοπραξία αυτή. Στην πράξη, τόσο η μήνυση όσο και η αγωγή αδικοπραξίας κατά του εκδότη της ακάλυπτης επιταγής αποδεικνύονται αποτελεσματικά μέσα, καθώς με τη μήνυση απειλείται ποινική τιμωρία για τον εκδότη και με την αγωγή, το δικαστήριο μπορεί να εκδώσει απόφαση που να περιλαμβάνει προσωπική κράτηση του εκδότη της ακάλυπτης επιταγής για την εκτέλεση της απόφασης, με τη διάρκεια να εξαρτάται από το ποσό της ακάλυπτης επιταγής.
Συμπερασματικά
Συνολικά, η νομοθεσία σε συνδυασμό με το τραπεζικό σύστημα παρέχουν εκτενή προστασία στους συμπολίτες μας που έχουν πληγεί από ανεξόφλητες επιταγές. Τόσο τα αστικά δικαστήρια με τις γρήγορες διαδικασίες των ασφαλιστικών μέτρων, της προσωρινής διαταγής και των αγωγών, όσο και τα ποινικά δικαστήρια μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικά μέσα πίεσης για την αποκατάσταση των ζημιών που υπέστησαν και την τιμωρία των υπαιτίων. Τέλος, οι υποκείμενοι που προσπαθούν να εξαπατήσουν τους συνανθρώπους τους με ανεξόφλητες επιταγές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι θα αντιμετωπίσουν κυρώσεις σε τραπεζικό, δικαστικό και ποινικό επίπεδο. Επομένως, θα πρέπει να αποφύγουν τέτοιες πρακτικές, είτε γιαθέτουν αναθέματα, είτε επειδή είναι αντιηθικές, είτε γιατί είναι παράνομες και αξίζουν καταδίκη.
