Τα βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα επηρεάζει πολλούς εργαζόμενους και συνδέεται με τη συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία σε ορισμένες περιπτώσεις. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η τάση αυτή είναι κοινή σε πολλές χώρες και οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η ανάγκη να παραμείνουν οι άνθρωποι εργάσιμοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν σε μικρότερη ηλικία, ανάλογα με τη χώρα και τις νομοθετικές ρυθμίσεις. Ορισμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Εργαζόμενοι σε βαρέα φυσικά επαγγέλματα: Σε ορισμένες χώρες, εργαζόμενοι που εκτελούν εργασίες με υψηλό βαθμό φυσικής και ψυχολογικής κόπωσης μπορεί να δικαιούνται συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία από τον γενικό πληθυσμό.
- Μητέρες ανηλίκων τέκνων: Σε ορισμένες χώρες, οι μητέρες που φροντίζουν ανηλίκα τέκνα μπορεί να δικαιούνται συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία ως ανταμοιβή για τον ρόλο τους.
- Αναπηρική σύνταξη: Ανάλογα με τη χώρα, άνθρωποι με σοβαρές αναπηρίες μπορεί να δικαιούνται συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία με βάση το βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα διαφέρουν από χώρα σε χώρα και υπόκεινται σε νομοθεσία που μπορεί να αλλάξει με τον χρόνο.
Η πρώτη ομάδα ασφαλισμένων που δικαιούνται σύνταξη με υψηλά επίπεδα εισφορών περιλαμβάνει νέους ασφαλισμένους με 10.500 εισφορές, εκ των οποίων τα 7.500 αφορούν δύσκολες και επικίνδυνες επαγγαλματικές δραστηριότητες. Άντρες και γυναίκες που έχουν εργαστεί για 35 χρόνια, με τουλάχιστον 25 από αυτά σε δύσκολες και επικίνδυνες επαγγαλματικές δραστηριότητες, έχουν το δικαίωμα να αποσυρθούν από την εργασία πρόωρα και να λάβουν σύνταξη.
Η δεύτερη κατηγορία ασφαλισμένων με υψηλές εισφορές περιλαμβάνει αυτούς που έχουν 4.500 εισφορές, με 3.600 από αυτές να αφορούν δύσκολες και επικίνδυνες επαγγαλματικές δραστηριότητες. Σε αυτή την κατηγορία συγκαταλέγονται άντρες και γυναίκες με συνολικά 15 χρόνια ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 12 χρόνια είναι σε δύσκολες και επικίνδυνες επαγγαλματικές δραστηριότητες. Σημειώνεται ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση, η σύνταξη παραχωρείται μόνο σε πλήρες ποσοστό και όχι με μειωμένο.
Επιπλέον, για να επωφεληθεί κάποιος από αυτήν την κατηγορία και να συνταξιοδοτηθεί πρόωρα εντός των τελευταίων 17 ετών πριν από το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, πρέπει να έχει τουλάχιστον 1000 εισφορές.
Παρατηρείται ότι οι ανώτατες ηλικιακές οριακές τιμές για αυτήν την συγκεκριμένη ομάδα διαφέρουν μεταξύ ανδρών και γυναικών. Για τους άνδρες που έχουν 4.500 ημέρες ασφάλισης, με 3.600 από αυτές να ανήκουν στην κατηγορία των βαρέων, η ηλικία συνταξιοδότησης είναι 62 ετών. Οι άνδρες που συνταξιοδοτούνται βάσει αυτών των κανόνων μπορούν να εξαγοράσουν μόνο την περίοδο της στρατιωτικής θητείας τους ή να αναγνωρίσουν μέχρι 200 ημέρες ανεργίας και επιδοτούμενης ασθένειας. Ωστόσο, για τις γυναίκες στην ίδια ομάδα με 4.500 ημέρες ασφάλισης, με 3.600 από αυτές να ανήκουν στην κατηγορία των βαρέων, οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαφέρουν.
Για τις γυναίκες που συμπλήρωσαν τα ελάχιστα ημέρες ασφάλισης το 2010, η ηλικία συνταξιοδότησης είναι 55 ετών. Για τις που το έκαναν το 2011, είναι 56 ετών, για το 2012 είναι 57 ετών, ενώ από το 2013 και μετά, αυτή η ηλικία ανέρχεται στα 62 έτη. Μια άλλη διαφορά είναι ότι οι γυναίκες στην ομάδα των 40 ενσήμων, με 3.600 από αυτές να ανήκουν στην κατηγορία των βαρέων, έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν το δικαίωμά τους.
Για παράδειγμα, μια γυναίκα με 3.600 ημέρες ασφάλισης το 2011, αλλά που δεν είναι ακόμα 56 ετών, μπορεί να κατοχυρώσει το δικαίωμά της μόλις συμπληρώσει την ηλικία των 56 ετών. Επιπλέον, σε αυτήν την κατηγορία, οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν ψευδείς χρόνοι για να επιτύχουν τις 4.500 ημέρες ασφάλισης, αλλά πρέπει να έχουν εκπληρώσει τις 3.600 ημέρες στην κατηγορία των βαρέων. Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα εξαγοράς των βαρέων ημερών, εκτός από τα επαγγέλματα που απαλλάχθηκαν από τον Πίνακα των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων με την αλλαγή που εφαρμόστηκε το 2012.
