Aποκλήρωση τέκνου

Aποκλήρωση τέκνου. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου οι γονείς ανησυχούν για τη συμπεριφορά των παιδιών τους, είτε αυτή η ανησυχία είναι αβάσιμη είτε δικαιολογημένη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και λόγω αυτής της ανησυχίας, οι γονείς μπορεί να αποφασίσουν να αποκλείσουν τα παιδιά τους από την κληρονομιά τους, διότι δεν επιθυμούν να τα διακριθούν με κάποιο μερίδιο της περιουσίας τους, εξαιτίας της απογοήτευσης από τη συμπεριφορά των παιδιών προς αυτούς. Οι σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών είναι ιδιαίτερα συναισθηματικές και βασίζονται στους δεσμούς της οικογένειας και του αίματος.

Στην ελληνική νομοθεσία, υπάρχει το δικαίωμα της αποκλήρωσης των παιδιών από την κληρονομιά του γονέα, όπως προβλέπεται στο άρθρο 1839 του Αστικού Κώδικα. Ο νομοθέτης γνωρίζει τη σημασία αυτών των σχέσεων και έχει θεσπίσει αυστηρούς όρους και λόγους για να επιτρέψει αυτή την ενέργεια, καθώς αυτή έχει σοβαρές συνέπειες για τα παιδιά. Συγκεκριμένα, το άρθρο 1839 του Αστικού Κώδικα περιγράφει τους όρους υπό τους οποίους ο γονέας μπορεί να αποκλείσει το παιδί του από το νόμιμο μερίδιό του, υπό αυστηρές προϋποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο. Είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε αυτήν την αποκλήρωση υπό στενή έννοια, που σημαίνει την στέρηση του νόμιμου μεριδίου από το παιδί, από την αποκλήρωση υπό ευρεία έννοια, που δίνει το δικαίωμα στο παιδί να διεκδικήσει το μερίδιό του από την κληρονομιά του γονέα.

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι, εάν ένας γονέας αποκλείσει το παιδί του από τη διαδοχή, το παιδί δεν λαμβάνει ούτε το 1/2 του περιουσιακού του μεριδίου όπως αναφέρεται στον νόμο, δηλαδή δεν λαμβάνει το νόμιμο μερίδιο του από την κληρονομιά. Ωστόσο, σε περίπτωση που ο γονέας έχει κάνει διαθήκη και σε αυτήν δεν περιλαμβάνεται το παιδί ή το παιδί λαμβάνει λιγότερο από το μισό του μεριδίου που θα έπρεπε να λάβει, τότε το παιδί μπορεί να επιδιώξει να αξιώσει το νόμιμο μερίδιο του.

Σύμφωνα με το άρθρο 1840 του αστικού κώδικα, υπάρχουν ορισμένοι λόγοι για τους οποίους ένας διαθέτης μπορεί να αποκλείσει ένα παιδί από τη διαδοχή. Οι λόγοι αυτοί περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Εάν το παιδί σχεδίασε να βλάψει τη ζωή του διαθέτη του, τον σύζυγό του ή κάποιον άλλον από την οικογένεια του διαθέτη.
2. Εάν το παιδί προκάλεσε εσκεμμένα σωματικές βλάβες στο διαθέτη του ή στον σύζυγό του.
3. Εάν το παιδί διαπράξει σοβαρό αδίκημα με εκούσια πρόθεση κατά του διαθέτη του.
4. Εάν το παιδί παραβιάσει κακόβουλα τις υποχρεώσεις που είχε βάσει του νόμου να φροντίζει τον διαθέτη.
5. Εάν το παιδί ζει μια ατιμότητα ή ανήθικη ζωή, παρά την επιθυμία του διαθέτη. Σε αυτήν την περίπτωση, η αποκλεισμένη κληρονομιά είναι άκυρη, αν το παιδί έχει εγκαταλείψει οριστικά την ατιμότητα ή την ανήθική ζωή κατά τον χρόνο του θανάτου του διαθέτη.

Για να επιτραπεί νόμιμα η αποκλήρωση με τη στενή έννοια, απαιτούνται συνολικά τα παρακάτω κριτήρια:

1. Η αποκλήρωση πρέπει να διατάσσεται μέσω διαθήκης.
2. Ο διαθέτης πρέπει να εκφράσει σαφή πρόθεση να αφαιρέσει τον κληρονόμο από το νόμιμο μερίδιό του, αναφέροντας αυτήν την πρόθεση ρητά.
3. Πρέπει να υπάρχει νόμιμος λόγος αποκλήρωσης σύμφωνα με το άρθρο 1840, που αποκλείει τυχόν διεύρυνση ή αναλογική εφαρμογή σε άλλες περιπτώσεις συμπεριφοράς του κληρονόμου.
4. Ο λόγος της αποκλήρωσης πρέπει να καταγράφεται στη διαθήκη για να είναι δυνατή η δικαστική έλεγχος.
5. Ο λόγος της αποκλήρωσης πρέπει να υπήρχε κατά τη σύνταξη της διαθήκης, ανεξάρτητα από το αν εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι τον θάνατο του διαθέτη.
6. Το παιδί που αποκλείεται δεν πρέπει να έχει ζητήσει συγγνώμη.

Εάν κάποιο από αυτά τα κριτήρια δεν πληρούται, η αποκλήρωση είναι άκυρη και το παιδί δικαιούται το μισό της νόμιμης μερίδας ως κληρονομικό δικαίωμα. Εάν ο κληρονομούμενος γονέας πιστεύει ότι η αποκλήρωση είναι άδικη, μπορεί να κινήσει δικαστική αγωγή για να αναγνωριστεί η ακυρότητά της και να αποκατασταθεί το κληρονομικό του δικαίωμα.

Συμπερασματικά

Σε καταληκτική ανάλυση, η αποκλήρωση τέκνου, γνωστός και ως αποκλεισμός εν προσεγγιστική έννοια, εφαρμόζεται μόνο όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμιμοι λόγοι που καθορίζονται από το κληρονομικό δίκαιο. Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι δεν υφίσταται αιτιολογημένος λόγος για τον αποκλεισμό του παιδιού, τότε ισχύει ο αποκλεισμός από το διαδοχικό δικαίωμα και το παιδί έχει το δικαίωμα να αξιώσει το νόμιμο μερίδιο του από την περιουσία των γονέων.