Άρθρο 18 – Διαίρεση των αξιόποινων πράξεων
Κατηγορίες αξιόποινων πράξεων
Σύμφωνα με το άρθρο 18 του Ποινικού Κώδικα, οι αξιόποινες πράξεις διακρίνονται σε κακουργήματα, πλημμελήματα και πταίσματα.
Κακουργήματα
Κακούργημα είναι κάθε πράξη που τιμωρείται με την ποινή του θανάτου ή της κάθειρξης. Η κάθειρξη είναι η ποινή που στερεί τον καταδικασθέντα από την ελευθερία του για ορισμένο χρόνο, ο οποίος μπορεί να είναι από 5 έτη έως και ισόβιος.
Πλημμελήματα
Πλημμέλημα είναι κάθε πράξη που τιμωρείται με φυλάκιση ή με χρηματική ποινή ή με περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων. Η φυλάκιση είναι η ποινή που στερεί τον καταδικασθέντα από την ελευθερία του για ορισμένο χρόνο, ο οποίος μπορεί να είναι από 1 έως 5 έτη.
Πταίσματα
Πταίσμα είναι κάθε πράξη που τιμωρείται με κράτηση ή πρόστιμο. Η κράτηση είναι η ποινή που στερεί τον καταδικασθέντα από την ελευθερία του για ορισμένο χρόνο, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 έτη.
Κριτήρια διάκρισης
Η διάκριση των αξιόποινων πράξεων σε κακουργήματα, πλημμελήματα και πταίσματα γίνεται με βάση τα εξής κριτήρια:
- Το είδος της ποινής που προβλέπεται για την πράξη. Η ποινή που προβλέπεται για μια αξιόποινη πράξη είναι το κυριότερο κριτήριο για την κατάταξή της σε μια από τις τρεις κατηγορίες.
- Η σοβαρότητα της πράξης. Η σοβαρότητα της πράξης σχετίζεται με την ένταση της προσβολής που προκαλεί στο κοινωνικό σύνολο.
- Η κοινωνική επικινδυνότητα της πράξης. Η κοινωνική επικινδυνότητα της πράξης σχετίζεται με την πιθανότητα να επαναληφθεί η πράξη ή να προκαλέσει σοβαρότερες συνέπειες.
Σημασία της διάκρισης
Η διάκριση των αξιόποινων πράξεων σε κακουργήματα, πλημμελήματα και πταίσματα έχει ιδιαίτερη σημασία για την ποινική διαδικασία. Η κατηγορία στην οποία εντάσσεται μια αξιόποινη πράξη καθορίζει τον αρμόδιο δικαστή, το είδος της δίκης που θα διεξαχθεί και τις ποινές που μπορούν να επιβληθούν.
Παραδείγματα
- Κακουργήματα: ανθρωποκτονία, βιασμός, ληστεία, ναρκωτικά, τρομοκρατία.
- Πλημμελήματα: κλοπή, απάτη, υπεξαίρεση, βλάβη, απειλή, εξύβριση.
- Πταίσματα: διατάραξη κοινής ησυχίας, εξύβριση με ύβρεις, ψευδή κατάθεση.
