Το Εξώδικο για προσβολή προσωπικότητας αναφέρεται στο περιστατικό όπου κάποιος αισθάνεται προσβεβλημένος από τη συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου, προκαλώντας του ψυχολογικό ή κοινωνικό πόνο. Η αποστολή ενός εξωδίκου αποτελεί σημαντική πράξη με σκοπό να ειδοποιήσει τον προκαλούντα την προσβολή να σταματήσει τη συμπεριφορά του ή να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, συγκεκριμένα στο άρθρο 57, όποιος προσβάλλει παράνομα την προσωπικότητα κάποιου, ο προσβεβλημένος έχει το δικαίωμα να ζητήσει την κατάργηση της προσβολής και την αποτροπή της επανάληψής της στο μέλλον. Επίσης, μπορεί να απαιτήσει αποζημίωση για την υποστηρικτική βλάβη που υπέστη λόγω της προσβολής.
Σύμφωνα με το άρθρο 59, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλλει πρόσθετες κυρώσεις στον προκαλούντα την προσβολή, όπως την υποχρέωση να αποζημιώσει για την ηθική βλάβη, είτε με χρηματική αποζημίωση είτε με δημοσίευμα ή άλλες κυρώσεις ανάλογα με τις περιστάσεις.
Όσον αφορά την έννοια της προσωπικότητας, ο Αστικός Κώδικας προστατεύει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ατομικότητας, συμπεριλαμβανομένων των σωματικών, ψυχολογικών, πνευματικών και κοινωνικών στοιχείων. Το δικαίωμα στην προσωπικότητα είναι απόλυτο και αδιαίρετο, και περιλαμβάνει το δικαίωμα να μην υποβληθεί κανείς σε ανεπιθύμητη προβολή από τρίτους. Επίσης, αυτό το δικαίωμα είναι ακατάσχετο και δεν κληρονομείται, ενώ το δικαστήριο μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις για την προστασία αυτής της προσωπικότητας.
Τα κυριότερα αγαθά που προστατεύονται από το άρθρο 57 του Αστικού Κώδικα σε περίπτωση προσβολής προσωπικότητας είναι τα ακόλουθα:
- Σωματικά αγαθά: Συμπεριλαμβάνουν τη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα του ατόμου.
- Ψυχικά αγαθά: Περιλαμβάνουν τη συναισθηματική σταθερότητα και τη ψυχική υγεία του ατόμου.
- Τιμή του ανθρώπου: Περιλαμβάνει τον σεβασμό και την εκτίμηση που οι άλλοι έχουν για το άτομο.
- Ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας: Περιλαμβάνει το δικαίωμα του ατόμου να αναπτύξει την προσωπικότητά του χωρίς ανεπιθύμητες παρεμβάσεις.
- Αναπαράσταση της ζωής και της προσωπικότητας: Περιλαμβάνει την προστασία της εικόνας, της φωνής και γενικότερα της αναπαράστασης της ζωής και της ταυτότητας του ατόμου.
- Άσυλο της κατοικίας: Προστατεύει την ιδιωτική ζωή και την άκαμπτη θέση του ατόμου στον χώρο του, αποτρέποντας τυχόν παραβιάσεις.
Αυτή η λίστα είναι ενδεικτική και δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά τα αγαθά. Ο Αστικός Κώδικας προστατεύει την προσωπικότητα σε πολλές πτυχές της, προσφέροντας την αναγκαία προστασία σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ατομικότητας.
Οι αξιώσεις που μπορεί να έχει κάποιος λόγω προσβολής του δικαιώματος της προσωπικότητάς του περιλαμβάνουν:
- Αξίωση για άρση της προσβολής: Σύμφωνα με το άρθρο 57 παράγραφος 1 εδάφιο α’ του Αστικού Κώδικα, μπορεί να απαιτήσει την άρση της προσβολής, προκειμένου να επαναφέρει την προηγούμενη κατάσταση πριν από την προσβολή.
- Αξίωση για παράλειψη της προσβολής στο μέλλον: Σύμφωνα με το άρθρο 57 παράγραφος 1 εδάφιο Α’ του Αστικού Κώδικα, μπορεί να απαιτήσει να μην επαναληφθεί η προσβολή στο μέλλον, εφόσον υπάρχει βάσιμος κίνδυνος επανάληψης.
- Αξίωση για αποζημίωση: Σύμφωνα με το άρθρο 57 παράγραφος 2 του Αστικού Κώδικα, μπορεί να απαιτήσει αποζημίωση για την προκληθείσα ζημιά λόγω της προσβολής. Αυτή η αξίωση απαιτεί την πληροφορία των προϋποθέσεων της αδικοπραξίας, όπως η παρανομία, η υπαιτιότητα, η ζημιά και ο αιτιώδης σύνδεσμος.
- Αξίωση για ικανοποίηση ηθικής βλάβης: Περιλαμβάνει την απαίτηση αποζημίωσης για τον ψυχικό πόνο που υπέστη ο δέκτης της προσβολής λόγω της προσβολής της προσωπικότητάς του. Αυτή η αξίωση σχετίζεται με την ανακούφιση του πνευματικού πόνου.
Οι αξιώσεις αυτές προστατεύουν την προσωπικότητα του ατόμου και παρέχουν τη δυνατότητα επανόρθωσης σε περίπτωση που το δικαίωμα αυτό παραβιάζεται. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αξιώσεις αυτές έχουν προθεσμία παραγραφής, καθώς και συγκεκριμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να επιδιωχθεί η αποζημίωση.
