Η μεσεγγύηση είναι ένα θεσμός του Αστικού Κώδικα, ο οποίος καθιερώνει την παράδοση ενός πράγματος σε τρίτο, με σκοπό να εξασφαλιστεί η εκτέλεση μιας υποχρέωσης. Η μεσεγγύηση μπορεί να είναι συμβατική ή δικαστική.
Συμβατική μεσεγγύηση
Η συμβατική μεσεγγύηση ορίζεται στο άρθρο 831 ΑΚ ως η παράδοση ενός πράγματος σε τρίτο, με σκοπό να εξασφαλιστεί η εκτέλεση μιας υποχρέωσης που απορρέει από σύμβαση. Για να υπάρξει συμβατική μεσεγγύηση, απαιτείται η ύπαρξη μιας σύμβασης μεταξύ του δικαιούχου της ασφάλειας και του μεσεγγυούχου.
Η σύμβαση της συμβατικής μεσεγγύησης πρέπει να είναι έγγραφη, εάν το πράγμα που παραδίδεται είναι ακίνητο.
Δικαστική μεσεγγύηση
Η δικαστική μεσεγγύηση ορίζεται στο άρθρο 725 ΚΠολΔ ως το ασφαλιστικό μέτρο, με το οποίο το δικαστήριο διατάζει την παράδοση ενός πράγματος σε τρίτο, με σκοπό να εξασφαλιστεί η εκτέλεση μιας υποχρέωσης που απορρέει από δικαστική απόφαση.
Για να διαταχθεί δικαστική μεσεγγύηση, απαιτείται να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
Να υπάρχει δικαστική απόφαση που επιδικάζει σε κάποιον την παροχή μιας ασφαλείας.
Να υπάρχει κίνδυνος να μην εκτελεστεί η απόφαση αυτή.
Να μην είναι δυνατή η παροχή άλλης ασφάλειας.
Η δικαστική μεσεγγύηση μπορεί να διαταχθεί για κινητά ή ακίνητα πράγματα, καθώς και για ομάδες πραγμάτων ή επιχειρήσεις. Ο μεσεγγυούχος μπορεί να είναι οποιοσδήποτε τρίτος, ο οποίος είναι αξιόπιστος και ικανός να εκτελέσει το καθήκον του.
Η δικαστική μεσεγγύηση παύει να ισχύει με την εκτέλεση της απόφασης που επιβάλει την παροχή της ασφάλειας.
Πλεονεκτήματα της μεσεγγύησης
Η μεσεγγύηση προσφέρει τα εξής πλεονεκτήματα:
Προσφέρει αποτελεσματική ασφάλεια για την εκτέλεση μιας υποχρέωσης.
Είναι ένα σχετικά απλό και γρήγορο μέτρο.
Δεν απαιτεί την καταβολή εξόδων.
Μειονεκτήματα της μεσεγγύησης
Η μεσεγγύηση μπορεί να έχει τα εξής μειονεκτήματα:
Μπορεί να είναι δαπανηρή για τον μεσεγγυούχο, ο οποίος υποχρεούται να φροντίζει και να συντηρεί το πράγμα που έχει παραλάβει.
Μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ελεύθερη διακίνηση των πραγμάτων.
Ακολούθως από την ανωτέρω διάταξη (725 § 1 του ΚΠολΔ), σε συνδυασμό προς εκείνη του άρθρου 682 του ΚΠολΔ, προκύπτει ότι το ασφαλιστικό μέτρο της δικαστικής μεσεγγύησης μπορεί να ζητηθεί, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει το άρθρο 682 του ΚΠολΔ, δηλαδή:
Επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος. Η μεσεγγύηση είναι ένα ασφαλιστικό μέτρο, το οποίο πρέπει να ληφθεί σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος να μην εκτελεστεί η κύρια απόφαση. Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να είναι, είτε επείγουσα περίπτωση, είτε επικείμενος κίνδυνος.
Μη δυνατότητα παροχής άλλης ασφαλείας. Η μεσεγγύηση πρέπει να είναι το τελευταίο μέτρο που θα ληφθεί, αφού αποτύχουν άλλα μέτρα, όπως η κατάθεση εγγυητικής επιστολής ή η παρακατάθεση άλλου πράγματος.
Επιπλέον, μέσω της συνδυαστικής ερμηνείας των δύο διατάξεων, προκύπτει ότι είναι δυνατή η αίτηση δικαστικής μεσεγγύησης για την εξασφάλιση μελλοντικής υποχρεωτικής παράδοσης ή απόδοσης ενός κατασχεθέντος αντικειμένου, εφόσον υπάρχει διαφορά σχετικά με την κυριότητα ή άλλα δικαιώματα πάνω στο αντικείμενο ή σχετικά με αυτό. Αυτό εφαρμόζεται, είτε πρόκειται για την πραγματική κυριότητα του αντικειμένου, είτε σχετικά με άλλα δικαιώματα που σχετίζονται με το αντικείμενο. Επιπλέον, αυτή η αιτιολόγηση είναι απαραίτητη για την εφαρμογή κάθε μέτρου ασφαλείας. Οι προϋποθέσεις για αυτήν τη δικαστική μεσεγγύηση περιλαμβάνουν την ύπαρξη έκτακτης ανάγκης ή άμεσου κινδύνου, όπως ορίζεται στο άρθρο 682 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Συγκεκριμένα, η μεσεγγύηση μπορεί να ζητηθεί για την εξασφάλιση της μελλοντικής άμεσης αναγκαστικής εκτελέσεως προς παράδοση ή απόδοση του υπό δέσμευση πράγματος, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
Υπάρχει διαφορά για την κυριότητα του πράγματος ή και για άλλο δικαίωμα, είτε πάνω στο πράγμα, είτε σχετικά με αυτό. Η διαφορά πρέπει να είναι επίδικη και να εκκρεμεί ενώπιον δικαστηρίου.
Υπάρχει επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος. Ο κίνδυνος αυτός πρέπει να αφορά την εκτέλεση της κύριας απόφασης, δηλαδή την παράδοση ή απόδοση του πράγματος.
Για παράδειγμα, η μεσεγγύηση μπορεί να ζητηθεί σε περίπτωση που υπάρχει διαφορά για την κυριότητα ενός ακινήτου και ο κίνδυνος είναι ότι ο διάδικος που έχει την κυριότητα θα εκποιήσει το ακίνητο πριν εκδοθεί η απόφαση. Στην περίπτωση αυτή, η μεσεγγύηση θα εξασφαλίσει ότι το ακίνητο θα παραμείνει στην κατοχή του δικαιούχου της κυριότητας μέχρι την έκδοση της απόφασης.
