Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου οι συνάνθρωποί μας, κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, υποστούν ατύχημα, είτε είναι μικρής εντάσεως είτε έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία τους. Ειδικά στις σύγχρονες μέρες, λόγω της έντονης οικονομικής κρίσης, οι εργοδότες συχνά παραμελούν τις υποχρεώσεις τους και αγνοούν τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Συνεπώς, ο αριθμός των εργατικών ατυχημάτων έχει αυξηθεί. Αλλά ποια είναι η νομική έννοια του εργατικού ατυχήματος;
Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση προκύπτει από το άρθρο 1 του νόμου 551/1915, το οποίο ορίζει ότι εργατικό ατύχημα είναι κάθε περιστατικό που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εργασίας ενός εργαζομένου ή λόγω αυτής της εργασίας και έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο του εργαζομένου ή τον καθιστά ανίκανο για εργασία για περίοδο περισσότερη από τέσσερις ημέρες.
Είναι απαραίτητο να επισημάνουμε ότι, για να κατηγορηθεί ένα ατύχημα ως εργατικό, δεν έχει νομική σημασία πότε συνέβησαν οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του εργαζομένου, αν ευθύνεται ο ίδιος για το ατύχημα ή όχι.
Υπάρχουν πέντε κρίσιμες προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρούνται συνδυαστικά προκειμένου ένα ατύχημα να θεωρείται εργατικό, σύμφωνα με τον νόμο 551/1915:
- Βίαιο Συμβάν: Το ατύχημα πρέπει να είναι αποτέλεσμα βίαιου συμβάντος.
- Εκτέλεση Εργασίας: Το ατύχημα πρέπει να συμβεί κατά την εκτέλεση εργασίας ή επί αφορμή αυτής.
- Αιτιώδης Συνάφεια: Πρέπει να υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του ατυχήματος και της εργασίας.
- Πρόθεση του Εργαζομένου: Το ατύχημα δεν πρέπει να οφείλεται σε πρόθεση του εργαζομένου για την πρόκληση του βίαιου συμβάντος.
- Διάρκεια της Αδυναμίας: Η αδυναμία που προκλήθηκε στον εργαζόμενο λόγω του ατυχήματος πρέπει να υπερβαίνει τις τρεις ημέρες, αλλιώς θεωρείται ασθένεια.
Στην περίπτωση ενός εργατικού ατυχήματος σύμφωνα με τον νόμο 551/1915, ο εργοδότης έχει ορισμένες υποχρεώσεις. Αυτές περιλαμβάνουν την παροχή ιατρικής φροντίδας στον εργαζόμενο, την καταγραφή του ατυχήματος σε κατάλληλο αρχείο, και την ενημέρωση των αρμόδιων αρχών. Επίσης, ο εργοδότης πρέπει να αποζημιώσει τον εργαζόμενο για τυχόν απώλειες που προκλήθηκαν από το ατύχημα.
Σημείωση: Οι πληροφορίες αυτές βασίζονται στον νόμο 551/1915 και μπορεί να υπάρχουν τροποποιήσεις ή επιπρόσθετες νομοθετικές διατάξεις μετά τον τελευταίο μου κατακορυφομένο γνωστικό όριο τον Σεπτέμβριο του 2021. Συνιστώ να συμβουλευτείτε ένα νομικό ειδικό για συγκεκριμένες συμβουλές σχετικά με τη νομοθεσία που ισχύει στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Σε περίπτωση ατυχήματος κατά την εργασία, ο εργοδότης φέρει αντικειμενική ευθύνη, καθώς και τα άτομα που απασχολεί, και είναι υπεύθυνος αλληλεγγύως για τυχόν αποζημίωση προς τον εργαζόμενο. Ανεξάρτητα από το κατά πόσο φέρει ευθύνη για το ατύχημα, ο εργοδότης πρέπει να αποζημιώσει τον εργαζόμενο. Ο υπολογισμός του ποσού της αποζημίωσης εξαρτάται από τη σοβαρότητα και την διάρκεια της αναπηρίας που προκλήθηκε στον εργαζόμενο. Σε περίπτωση θανάτου του εργαζόμενου κατά την εργασία, είτε πρόκειται για εργατικό ατύχημα, η αποζημίωση ισούται με τους μισθούς που θα είχε λάβει επί πέντε ετών. Την αποζημίωση δικαιούνται οι συγγενείς του, όπως η σύζυγος και τα παιδιά του. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, δικαιούνται αποζημίωση και οι γονείς του και τα αδέλφια του.
Ωστόσο, η ειδική ευθύνη του εργοδότη που ορίζεται στον Νόμο 551/1915 περιορίζεται τώρα στις περιπτώσεις όπου ο πληγέντας δεν είναι ασφαλισμένος με το Ινστιτούτο Κοινωνικής Ασφάλισης (ΙΚΑ). Όταν ο πληγέντας είναι ασφαλισμένος με το ΙΚΑ, ο εργοδότης απαλλάσσεται από την ευθύνη για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας του εργαζόμενου. Ο εργαζόμενος δικαιούται μόνο τις παροχές που παρέχονται από το ΙΚΑ. Ωστόσο, αν αποδειχθεί ότι το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του εργοδότη ή των υπολοίπων απασχολούμενων, τότε ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στον εργαζόμενο τη διαφορά ανάμεσα στις παροχές του ΙΚΑ και το ποσό της αποζημίωσης, ενώ πρέπει επίσης να αποζημιώσει το ΙΚΑ για τις παροχές που χορηγεί.
Πέρα από τα προαναφερθέντα, υπάρχει η δυνατότητα αποζημίωσης σε χρήματα λόγω ηθικής ζημίας ή ψυχικής αγωνίας σε περίπτωση θανάτου ενός εργαζομένου. Συγκεκριμένα, όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτως εάν είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, έχουν δικαίωμα σε αυτή τη χρηματική αποζημίωση αν υποστούν εργατικό ατύχημα που οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια του εργοδότη ή των προστηθέντων του, ή αν υπάρξει παράβαση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας. Το ποσό της αποζημίωσης καθορίζεται από το δικαστήριο και εξαρτάται από τον βαθμό της ηθικής ζημίας.
Σημειώνεται ότι οι αξιώσεις αυτές πρέπει να υποβάλλονται εντός πενταετούς χρονικού διαστήματος από την ημερομηνία του ατυχήματος. Επιπροσθέτως, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να ανακοινώνει το εργατικό ατύχημα στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή το συντομότερο δυνατόν και χωρίς καθυστέρηση. Επιπλέον, πρέπει να ανακοινώνεται εντός 24 ωρών στην αρμόδια υπηρεσία επιθεώρησης εργασίας για ατυχήματα στον τομέα της κατασκευής και τεχνικών έργων, και εντός 48 ωρών για τα υπόλοιπα ατυχήματα. Στο ΙΚΑ, η ανακοίνωση του ατυχήματος πρέπει να γίνει εντός πέντε ημερών αν πρόκειται για σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο του εργαζομένου.
Ο εργοδότης πρέπει επίσης να τηρεί αμετάβλητα όλα τα δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διαπιστωθούν τα αίτια του ατυχήματος, σύμφωνα με το άρθρο 43 παράγραφος 2 του Νόμου 3850/2010. Επιπλέον, αναλαμβάνει το καθήκον να διατηρεί ένα ειδικό αρχείο ατυχημάτων, όπου πρέπει να καταγράφονται λεπτομερώς τα αίτια των ατυχημάτων και η περιγραφή τους. Το εν λόγω αρχείο πρέπει να είναι διαθέσιμο για έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές. Ο δικηγόρος εργατολόγος Κωνσταντίνος Καμουζής θα εξετάσει όλες τις πτυχές της υπόθεσης με απόλυτη διαφάνεια.
Συνολικά, η εργατική νομοθεσία παρέχει τη μέγιστη δυνατή προστασία στον εργαζόμενο. Σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, καθώς και σε περίπτωση θανάτου, ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα σε αποζημίωση. Ακόμη, σε περίπτωση θανάτου, οι συγγενείς του έχουν δικαίωμα σε αποζημίωση για τη ψυχολογική οδύνη που υπέστησαν λόγω του θανάτου του εξαιτίας εργατικού ατυχήματος.
