Revenge porn

Revenge porn

H πρόοδος της τεχνολογίας πέρα από τα αναρίθμητα θετικά που έχει, βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, δυστυχώς μπορεί να αποτελέσει μέσο τέλεσης εγκληματικών πράξεων όταν χρησιμοποιείται από άτομα χωρίς ηθικούς φραγμούς, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις του revenge porn ή αλλιώς εκδικητικής πορνογραφίας. Ειδικότερα μετά το έτος 2015 οι περιπτώσεις revenge porn έχουν αυξηθεί σημαντικά σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο.

 Σε αυτό έχει συμβάλλει και το γεγονός πως από τα έτη αυτά τα κινητά τηλέφωνα έχουν εξελιχθεί πάρα πολύ και οι κάμερες τους είναι πλέον υψηλού επιπέδου. Πέραν όμως από τη βελτίωση των κινητών τηλεφώνων σε αυτό συνέβαλε και η ανταλλαγή σεξουαλικού περιεχομένου με μορφή φωτογραφίας ή βίντεο, αναμεταξύ συντρόφων σε ψηφιακές εφαρμογές όπως το messenger, το viber, τo whatsApp κ.α. Σκοπός του δράστη που τελεί το έγκλημα της εκδικητικής πορνογραφίας, είναι η δημόσια διαπόμπευση και ο εξευτελισμός του θύματος, που συνήθως αλλά όχι πάντα είναι πρώην σύντροφος του.

Έτσι ο δράστης κοινοποιεί στο διαδίκτυο φωτογραφίες, που απεικονίζουν γυμνό σώμα ή στιγμές σεξουαλικής πράξης ή ακόμα χειρότερα βίντεο από προσωπικές σεξουαλικές στιγμές του θύματος συνήθως με τον ίδιο, παραβιάζοντας έτσι την απόλυτα απαραβίαστη βαθμίδα της ιδιωτικότητας του θύματος. Το συγκεκριμένο έγκλημα συνηθίζεται να τελείται μετά από έναν χωρισμό, ο οποίος είχε στοιχεία διαμάχης μεταξύ των πρώην συντρόφων/συζύγων.

Ο δράστης,  χρησιμοποιεί εικόνες και βίντεο που του έχει εμπιστευθεί ο πρώην σύντροφος/σύζυγος του ως μέσο εκδίκησης σε βάρος του. Ο δράστης του revenge porn, είτε κοινοποιεί σε άλλους ιδιωτικές και ακατάλληλες σκηνές του/της πρώην του, είτε ακόμα χειρότερα κοινοποιεί δημόσια στο διαδίκτυο τις ακατάλληλες σκηνές, αμαυρώνοντας τη τιμή και την υπόληψη του θύματος σε αόριστο αριθμό προσώπων και χωρίς το θύμα να δύναται να ελέγξει, σε πόσα και ποια άτομα διαπομπεύθηκε εκ της πραγματοποιηθείσας αναρτήσεως.

 Το θύμα της συγκεκριμένης εγκληματικής πράξης, καθίσταται βιωματικός αποδέκτης στο ψυχισμό του πληθώρας αρνητικών συναισθημάτων. Νιώθει ανύμπορο, εξευτελισμένο, γελοιοποιημένο, δημοσίως διαπομπευμένο, ανύμπορο να αντιδράσει και το χειρότερο βιώνει κοινωνική περιθωριοποίησει καθώς θεωρεί πως δε θα το εμπιστευθεί κανείς ξανά για κάτι σοβαρό στη ζωή του. Το γεγονός μάλιστα πως του/της φέρθηκε έτσι, κάποιος που του εμπιστεύθηκε την απόλυτα απαραβίαστη βαθμίδα της σεξουαλικότητας του, οδηγεί το θύμα σε  δυσβάσταχτουςψυχολογικούς ατραπούς που μπορεί να το οδηγήσουν μέχρι και στην αυτοκτονία.

Πως αντιμετωπιζόταν μέχρι σήμερα από τα ελληνικά ποινικά δικαστήρια το αδίκημα του revenge porn;

Μέχρι πρότινος η  ελληνική ποινική  νομοθεσία δεν αντιμετώπιζε εξειδικευμένα με ειδικό ποινικό άρθρο τις περιπτώσεις εκδικητικής πορνογραφίας. Η ποινική αντιμετώπιση εστιαζόταν στο πλαίσιο του νόμου περί παραβίασης προσωπικών δεδομένων, σύμφωνα με τον οποίο <<όποιος επεξεργάζεται, μεταδίδει , ανακοινώνει ή καθιστά προσιτά προσωπικά δεδομένα σε μη δικαιούμενα πρόσωπα ή επιτρέπει σε αυτά να λάβουν γνώση αυτών τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 5 έτη και χρηματική ποινή και αν πρόκειται για ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, όπως η ερωτική και σεξουαλική ζωή κάποιου, με φυλάκιση από 1 ως 5 χρόνια και χρηματική ποινή>>.

 Αν ο δράστης είχε ως σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελός ή να βλάψει τρίτον η πράξη αυτή αντιμετωπιζόταν ως κακούργημα με κάθειρξηα από 5 μέχρι 10 έτη και χρηματική ποινή. Σε περίπτωση εξ’ αμελείας τελέσεως της συγκεκριμένης πράξης, επιβαλλόταν ποινή φυλάκισης μέχρι 3 μήνες και χρηματική ποινή. Πέραν όμως του ποινικού σκέλους, δια των αστικών δικαστηρίων υπήρχε η γενικευμένη προστασία που υπάρχει φυσικά και σήμερα, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και την δυνατότητα άσκησης αγωγής. Έλειπε όμως από το ποινικό δίκαιο, η εξειδικευμένη αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου που δυστυχως ανθεί στις μέρες μας όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά παγκοσμίως.

Πως αντιμετωπίζεται σήμερα το υπό ανάλυση αδίκημα;

1. H απάντηση δεν είναι άλλη από το άρθρο 346 ΠΚ το οποίο τιτλοφορείται προσβολές γενετήσιας ζωής και αναφέρει <<Όποιος χωρίς δικαίωμα κοινολογεί σε τρίτο πρόσωπο ή αναρτά σε κοινή θέα, πραγματική, αλλοιωμένη ή σχεδιασμένη εικόνα ή κάθε είδους οπτικό ή οπτικοακουστικό υλικό, στο οποίο αποτυπώνεται μη δημόσια πράξη άλλου που αφορά στη γενετήσια ζωή του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή.
2. Όποιος απειλεί άλλον ότι θα τελέσει τις πράξεις της παρ. 1 τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους. Αν ο υπαίτιος της πράξης του προηγούμενου εδαφίου εξαναγκάζει άλλον σε πράξη ή παράλειψη ή ανοχή για την οποία αυτός δεν έχει υποχρέωση, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών.
3. Με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή τιμωρείται η πράξη της παρ. 1 αν τελείται:

• με ανάρτηση στο διαδίκτυο ή σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης με αόριστο αριθμό αποδεκτών,
• από ενήλικο και αφορά σε ανήλικο,
• σε βάρος νυν ή πρώην συζύγου ή συντρόφου του υπαιτίου ή σε βάρος προσώπου που
• συνοικεί με αυτόν ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή βρίσκεται υπό την επιμέλεια
• την προστασία του ή δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του,
• με σκοπό να προσπορίσει ο υπαίτιος στον εαυτό του ή σε άλλον περιουσιακό όφελος.

4. Αν κάποια από τις πράξεις των προηγούμενων παραγράφων οδήγησε το θύμα σε απόπειρα αυτοκτονίας επιβάλλεται κάθειρξη και χρηματική ποινή. Αν η πράξη του προηγούμενου εδαφίου οδήγησε στο θάνατο επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών και χρηματική ποινή.

Πλέον, το συγκεκριμένο έγκλημα αντιμετωπίζεται εξειδικευμένα και σε κάθε εγκληματική έκφανση του στο αναφερθέν άρθρο του ποινικό κώδικα, αυξάνοντας τον δίκτυ προστασίας για τα θύματα και λειτουργώντας αποτρεπτικά για τους εν δυνάμει δράστες. Μαζί λοιπόν και με την υφιστάμενη προστασία που παρέχεται στα θύματα δια της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων και της αγωγής, θα λέγαμε πως το αδίκημα αντιμετωπίζεται από το νόμο αποτελεσματικότερα, συνολικότερα και εκτενέστερα.

Συμπερασματικά

Συμπερασματικά, το revenge porn αποτελεί ένα είδος ψηφιακού εκφοβισμού, ο οποίος καθιστά τα θύματα ανύμπορα να αντιδράσουν και ψυχολογικά καταρρακωμένα. Πλέον όμως ο ποινικός κώδικας έχει εκσυγχρονιστεί και αντιμετωπίζει το αδίκημα σφαιρικότερα σε σχέση με το παρελθόν.