Είναι συχνό φαινόμενο η σύγχυση μεταξύ των έννοιών της αντιπροσώπευσης και της πληρεξουσιότητας. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να διευκρινίσουμε αυτούς τους όρους. Σε περιπτώσεις όπου ένα άτομο, για πραγματικούς λόγους όπως ασθένεια, δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να ενεργήσει ιδίοις όρεξιν ή σε περιπτώσεις όπου κάποιος, λόγω νομικών προβλημάτων, όπως η έλλειψη ικανότητας για δικαιοπραξία, δεν μπορεί να δράσει μόνος του, χρησιμοποιείται η αντιπροσώπευση ή αλλιώς γνωστή ως πληρεξουσιότητα.
Μέσω αυτού του θεσμού, ονομάζεται αντιπρόσωπος εκείνος που εκπροσωπεί το άτομο και πραγματοποιεί νομικές ενέργειες για λογαριασμό του. Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε ότι ορισμένες νομικές ενέργειες που έχουν σημαντική νομική δέσμευση δεν επιτρέπονται να γίνονται μέσω αντιπροσώπου. Ορισμένα παραδείγματα αυτών των ενεργειών που δεν μπορούν να γίνουν μέσω αντιπροσώπου είναι η εκούσια αναγνώριση τέκνου, η διαθήκη, ο γάμος και η υιοθεσία.
Η αντιπροσώπευση διακρίνεται σε νόμιμη αντιπροσώπευση όταν η αντικατάσταση του προσώπου με άλλο πρόσωπο γίνεται από τον νόμο, και σε εκούσια αντιπροσώπευση όταν το πρόσωπο με τη θέλησή του επιθυμεί να αντιπροσωπευτεί από κάποιο άλλο άτομο. Η εκούσια αντιπροσώπευση χωρίζεται σε άμεση και έμμεση, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί ο αντιπρόσωπος.
Σε περιπτώσεις όπου ο αντιπρόσωπος καταρτίζει τη νομική ενέργεια εκ μέρους του αντιπροσωπευόμενου και εντός των ορίων της εξουσίας για αντιπροσώπευση, για να επιτευχθούν άμεσα τα αποτελέσματα της αντιπροσώπευσης στο πρόσωπο του αντιπροσωπευόμενου, αυτό ονομάζεται άμεση αντιπροσώπευση.
Ποιες είναι οι βασικές προϋποθέσεις για την άμεση αντιπροσώπευση;
Οι βασικές προϋποθέσεις για την άμεση αντιπροσώπευση είναι: α) Η νομική ενέργεια πρέπει να καταρτίζεται από τον αντιπρόσωπο εξ ονόματος και για λογαριασμό του αντιπροσωπευόμενου. Επομένως, πρέπει να είναι σαφές ότι ο αντιπρόσωπος επιθυμεί να επιτευχθούν τα νόμιμα αποτελέσματα για τον αντιπροσωπευόμενο και όχι για τον εαυτό του. Εάν κάποιος πράξει παράλειψη λόγω παρανόησης εξ ονόματος του, ενώ επιθυμούσε να ενεργήσει για άλλο άτομο, τα αποτελέσματα της νομικής ενέργειας θα ισχύουν μόνο για τον ίδιο και μόνο εκείνος μπορεί να ζητήσει την ακύρωση της πραγματοποιηθείσας νομικής ενέργειας, β) Η νομική ενέργεια που πραγματοποιεί ο αντιπρόσωπος πρέπει να καταρτίζεται εντός των ορίων της εξουσίας του αντιπροσώπου για αντιπροσώπευση και να μην υπερβαίνει αυτά.
Το εύρος της εξουσίας του αντιπροσώπου καθορίζεται από το είδος της αντιπροσώπευσης. Ο νόμος καθορίζει το εύρος της εξουσίας του αντιπροσώπου στη νόμιμη αντιπροσώπευση, ενώ στην περίπτωση της εκούσιας αντιπροσώπευσης το εύρος της εξουσίας του αντιπροσώπου καθορίζεται από συμφωνία. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ της σύμβασης εντολής και της μονομερούς πληρεξουσιότητας.
Τα αποτελέσματα της αντιπροσώπευσης πρώτα επηρεάζουν τον αντιπρόσωπο και στη συνέχεια μεταβιβάζονται στον αντιπροσωπευόμενο μέσω μιας ειδικής δικαιοπραξίας. Μόνο η άμεση αντιπροσώπευση ρυθμίζεται από τον αστικό κώδικα, ενώ η έμμεση αντιπροσώπευση δεν αναφέρεται ρητώς.
Η πληρεξουσιότητα αναφέρεται στη μονομερή δικαιοπραξία όπου παρέχεται η εξουσία για αντιπροσώπευση. Με την πληρεξούσιο, δηλαδή το έγγραφο που χορηγεί την εξουσία, ο αντιπρόσωπος έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει νομικές πράξεις εξ ονόματος του αντιπροσωπευόμενου. Η πληρεξουσιότητα μπορεί να περιλαμβάνει γενικές ή ειδικές εξουσίες, ανάλογα με το εύρος των δικαιοπραξιών που καλύπτει.
Οι γενικοί λόγοι παύσης της πληρεξουσιότητας περιλαμβάνουν την πλήρωση αιρέσεως, την παρέλευση της προθεσμίας ή την ολοκλήρωση/αδυναμία εκτέλεσης της πράξης για την οποία χορηγήθηκε η πληρεξουσιότητα. Όσον αφορά τους ειδικούς λόγους παύσης, αυτοί περιλαμβάνουν τον θάνατο του αντιπροσωπευόμενου ή του πληρεξουσίου (εκτός αν υπάρχουν διαφορετικές οδηγίες), τη λήξη της νομικής σχέσης, την παραίτηση του πληρεξούσιου, τη δικαστική απόφαση που ακυρώνει το πληρεξούσιο, την ανικανότητα για δικαιοπραξία του πληρεξουσίου ή του αντιπροσωπευόμενου, και την ανάκληση της πληρεξουσιότητας με μονομερή δήλωση προς τον πληρεξούσιο ή τους τρίτους.
Συμπερασματικά
Συνολικά, η πληρεξουσιότητα αποτελεί μια μορφή αντιπροσώπευσης, όπου ο αντιπρόσωπος έχει την εξουσία να εκτελεί νομικές πράξεις εξ ονόματος του αντιπροσωπευόμενου με την παροχή μιας πληρεξουσιότητας.
