Πολλές φορές στον μη έχοντα νομικές γνώσεις δεν είναι δυνατή η διάκριση με σαφήνεια του εγκλήματος της κλοπής από έγκλημα τις ληστείας. Αν και σαν έννοιες είναι γνωστές από την εμπειρική πραγματικότητα της καθημερινότητας, δεν είναι ξεκάθαρο στο μη νομικό ποια είναι η ειδοποιός διαφορά τους. Ας αναλύσουμε λοιπόν το κάθε έγκλημα και θα ακολουθήσει κατωτέρω η διάκριση τους.
Κλοπή
Ως κλοπή ορίζεται η αφαίρεση από τη κατοχή άλλου ξένου ολικά ή εν μέρει κινητού πράγματος. Πράγμα είναι οτιδήποτε είναι δεκτό φυσικής εξουσίασης, το οποίο θα πρέπει για να έχουμε κλοπή να είναι κινητό και όχι ακίνητο, να είναι ξένο δηλαδή να ανήκει σε τρίτο πρόσωπο και θα πρέπει για να στοιχειοθετείται κλοπή το ξένο κινητό πράγμα να αφαιρείται από τη κατοχή άλλου. Επιπροσθέτως, θα πρέπει το θύμα της κλοπής να είχε φυσικό εξουσιασμό του πράγματος ή έστω δυνατότητα φυσικού εξουσιασμού. Φυσική εξουσία του θύματος κλοπής υφίσταται όταν αυτό έχει τη δυνατότητα να επενεργεί ελεύθερα στο πράγμα, χωρίς να είναι αναγκαίο να ξεπερνά σοβαρά εμπόδια.
Η φυσική εξουσία του θύματος κλοπής στο πράγμα διακρίνεται σε φυσική εξουσίαση με υλική επαφή και σεφυσική εξουσίαση με το κινητό που βρίσκεται σε χώρο προσβάσιμο του κατόχου- θύματος κλοπής. Σημαντικό είναι να επισημανθεί πως πέρα από τη φυσική εξουσίαση του θύματος κλοπής στο κινητό αντικείμενο θα πρέπει αυτό να έχει βούληση εξουσιάσεως του πράγματος που κατέχει. Ακολουθεί η αναγκαία προϋπόθεση για να στοιχειοθετείται κλοπή που δεν είναι άλλη από την αφαίρεση της κατοχής του ξένου κινητού πράγματος.
Η αφαίρεση της κατοχής έχει δύο προϋποθέσεις: α) τη διακοπή της κατοχής του προηγούμενου κατόχου και β) τη θεμελίωση της νέας κατοχής του κλέφτη. Για να υπάρχει διακοπή της κατοχής θα πρέπει η φυσική εξουσία του κατόχου να διακόπτεται με τρόπο αντίθετο στη θέληση του κατόχου ή χωρίς τη συγκατάθεση του. Θεμελίωση νέας κατοχής από το δράστη του εγκλήματος της κλοπής πραγματοποιείται όταν ο δράστης αποκτήσει τη φυσική εξουσία του κινητού αντικειμένου ώστε να μπορεί να την ασκεί χωρίς σοβαρά εμπόδια.
Αυτή είναι η λεγόμενη θεωρία της πρόσκτησης η οποία είναι και η κρατούσα. Η κλοπή είναι έγκλημα με υπερχειλή υποκειμενική υπόσταση και ως εκ τούτου ο δράστης θα πρέπει να έχει σκοπό παράνομης ιδιοποιήσεως του ξένου κινητού πράγματος. Μάλιστα θα πρέπει ο δράστης του εγκλήματος της κλοπής να έχει σκοπό πρόσκτησης της πραγματικής εξουσίασης και σκοπό οριστικής αποστέρησης της εξουσίας του ιδιοκτητη. Ακόμη μια προϋπόθεση είναι η ιδιοποίηση που πραγματοποιεί ο δράστης να είναι παράνομη , δηλαδή να μην έχει αξίωση για το πράγμα σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα. Σημαντικό είναι να επισημανθεί πως για τη κλοπή απαιτείται δόλος ο οποίο θα πρέπει να υφίσταται τη στιγμή της αφαίρεσης και όχι αργότερα.
Η ληστεία
Το έγκλημα της ληστείας είναι ένα σύνθετο έγκλημα καθώς εμπεριέχει τα εγκλήματα της κλοπής και της παράνομης βίας. Τα προστατευόμενα έννομα αγαθά στη ληστεία είναι αφενός η ιδιοκτησία και αφετέρου η προσωπική ελευθερία. Αρχικά, για να πληρείται η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της ληστείας θα πρέπει ο δράστης να πραγματοποίησε σωματική βία κατά προσώπου. Η βία θα πρέπει να είναι απόλυτη όπως είναι για παράδειγμα η νάρκωση του θύματος ή ψυχολογική βία όπως είναι επί παραδείγματι οι πυροβολισμοί στον αέρα. Ο αποδέκτης της βίας στο έγκλημα της ληστείας είναι συνήθως το πρόσωπο το οποίο κατέχει το κινητό ή σε πρόσωπο που κατά την εκτίμηση του δράστη συνιστά εμπόδιο για τη πραγμάτωση της εγκληματικής δράσης του. Ακόμη θα πρέπει να υφίστανται απειλές ενωμένες με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής.
Ο κίνδυνος θα πρέπει να αφορά το σώμα ή τη ζωή και να πρόκειται να πραγματοποιηθεί αμέσως να είναι δηλαδή άμεσος. Η απειλή θα πρέπει να αφορά είτε τον ίδιο το κάτοχο είτε πρόσωπο το οποίο ο δράστης θεωρεί πως θα είναι εμπόδιο για τη πραγματοποίηση της ληστείας σε βάρος του θύματος. Επιπρόσθετα, για να έχουμε ληστεία είναι αναγκαίο να υφίσταται αφαίρεση από άλλον ξένου κινητού πράγματος. Στη ληστεία είναι αναγκαίο να είναι παρόντες είτε ο κάτοχος είτε κάποιο πρόσωπο που προστατεύει τη κατοχή.
Μεταξύ της βίας ή της απειλής και της αφαίρεσης ξένου κινητού πράγματος θα πρέπει να υπάρχει σχέση μέσου προς σκοπό. Σημαντικό είναι να λεχθεί πως στην έννοια της ληστείας ανήκουν η ληστεία υπό στενή έννοια, η ληστρική εκβίαση και η ληστρική κλοπή. Ο νόμος προβαίνει σε διακεκριμένη τιμώρηση του δράστη σε περίπτωση που έφερε κατά τη τέλεση του εγκλήματος βαρύ οπλισμό καθώς και αν ενήργησε με καλυμμένα ή αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά του.
Ποια είναι η βασικότερη διαφορά μεταξύ του εγκλήματος της κλοπής και του εγκλήματος της ληστείας;
H ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο εγκλημάτων είναι το γεγονός πως η ληστεία στην αντικειμενική της υπόσταση εμπεριέχει σωματική βία κατά προσώπου ή απειλές ενωμένες με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής. Η κλοπή δεν έχει στην αντικειμενική της υπόσταση κανένα στοιχείο βίας, απειλής ή εξαναγκασμού αλλά ο δράστης λειτουργεί θα λέγαμε αθόρυβα αφαιρώντας τη κατοχή ξένου κινητού πράγματος και θεμελιώνοντας τη δική του νέα παράνομη κατοχή.
Συμπερασματικά
Τέλος, η κλοπή συνιστά ένα αδίκημα κατά του εννόμου αγαθού της ιδιοκτησίας δηλαδή της δυνατότητας των ανθρώπων να αποκτούν και να έχουν κυριότητα σε κινητά αντικείμενα. Στη ληστεία όμως πέρα από το έννομο αγαθό της ιδιοκτησίας πλήττεται από τον δράστη το έννομο αγαθό της προσωπικής ελευθερίας καθώς κατά τη πράξη του εγκλήματος της ληστείας, το θύμα βιώνει τη πλήρη ακινητοποίηση από το δράστη χωρίς να έχει τη δυνατότητα κατά το χρονικό διάστημα του εγκλήματος να απομακρυνθεί από το συμβάν άνευ κινδύνου ζωής του. Άλλωστε, στο έγκλημα της ληστείας έχουμε να κάνουμε με ένα δράστη που είναι περισσότερο επικίνδυνος για το κοινωνικό σύνολο καθώς για να αποκτήσει παράνομο περιουσιακό όφελος δε διστάζει να προβαίνει σε βία ή απειλές κατά ανθρώπων.
