Αυτή η συγκεκριμένη νομοθετική διάταξη είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προστασία ατόμων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για τον εαυτό τους, την οικογένειά τους και την κοινωνία γύρω τους. Συνήθως, αυτοί που υπόκεινται σε αυτήν τη νομική διάταξη πάσχουν από ψυχικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια και η ψύχωση.
Αυτοί οι ανθρώποι που αντιμετωπίζουν αυτές τις σοβαρές ψυχιατρικές παθήσεις δεν είναι πάντα σε θέση να κατανοήσουν τις ενέργειές τους, και αν δεν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή και ψυχιατρική υποστήριξη, μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για τον εαυτό τους και τους γύρω τους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 1 του νόμου 2071/1992, η ακούσια νοσηλεία αναφέρεται στην εισαγωγή και παραμονή ενός ασθενούς με ψυχικές διαταραχές σε μονάδα ψυχικής υγείας χωρίς την συγκατάθεσή του.
Το θεσμικό αυτό πλαίσιο ρυθμίζεται τόσο από το άρθρο 1687 του Αστικού Κώδικα όσο και από τους νόμους 2071/1992 και 2716/1999. Ο σκοπός του νομοθέτη είναι να περιορίσει το δικαίωμα προσωπικής ελευθερίας όταν υπάρχει ανάγκη, προκειμένου να προστατευθεί τόσο το ατομικό όσο και το δημόσιο συμφέρον. Είναι σημαντικό να εφαρμόζεται αυτή η νομική πρόβλεψη με τη διαδικασία του δικαστικού ελέγχου και μόνο όταν απαιτείται.
Οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του θεσμού της ακούσιας νοσηλείας αναφέρονται στο άρθρο 95 παράγραφος 2 του νόμου 2071/1992. Αυτές οι προϋποθέσεις περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ψυχική Διαταραχή: Ο ασθενής πρέπει να πάσχει από ψυχική διαταραχή. Δεν έχει σημασία εάν έχει ή δεν έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση, ή εάν έχει διοριστεί προσωρινός δικαστικός συμπαραστάτης για τον ασθενή.
- Σοβαρή Διαταραχή του Ελέγχου της Πραγματικότητας: Πρέπει να υπάρχει σοβαρή διαταραχή του ελέγχου της πραγματικότητας, που έχει ως αποτέλεσμα τον αποτελεσματικό αποκλεισμό του ασθενούς από την δυνατότητα να κρίνει για το δικό του συμφέρον όσον αφορά την υγεία του.
- Επείγουσα Ανάγκη για Νοσηλεία: Η ακούσια νοσηλεία πρέπει να είναι απαραίτητη για να αποτραπούν πράξεις βίας κατά του ίδιου του ασθενούς ή κατά τρίτων προσώπων, ή για να αποφευχθεί η επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του.
Οι αιτήσεις για ακούσια νοσηλεία μπορούν να υποβληθούν από τον σύζυγο, τους συγγενείς σε ευθεία γραμμή απεριόριστα, τους συγγενείς εκ πλαγίου μέχρι και τον δεύτερο βαθμό, ή από τον επίτροπο του δικαστικά συμπαραστατούμενου ασθενούς. Σε περίπτωση ανυπαρξίας των αναφερθέντων προσώπων και υφίσταται επείγουσα ανάγκη, ο Εισαγγελέας πρωτοδικών του τόπου κατοικίας ή διαμονής του ασθενούς μπορεί να υποβάλει αυτοαίτηση για ακούσια νοσηλεία.
Αίτηση για Ακούσια νοσηλεία
Η αίτηση για Ακούσια νοσηλεία πρέπει να υποβληθεί στον εισαγγελέα πρωτοδικών της περιοχής κατοικίας ή διαμονής του ατόμου που χρήζειΑκούσιας νοσηλείας. Η αίτηση πρέπει να είναι λεπτομερώς αιτιολογημένη και να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη συμπεριφορά του ασθενούς, την ψυχική διαταραχή που αντιμετωπίζει, τις προηγούμενες ενέργειές του πριν από την Ακούσια νοσηλεία, καθώς και παρέχει αποδεικτικό υλικό όπως ιατρικά έγγραφα, ιατρικές γνωματεύσεις και ιστορικό νοσηλείας. Επιπλέον, απαιτείται η παράθεση γραπτών γνωματεύσεων από δύο ψυχίατρους ή έναν ψυχίατρο και έναν γιατρό με παρόμοια εξειδίκευση.
Ο εισαγγελέας, αφού εξετάσει την αίτηση και τα σχετικά έγγραφα, και εφόσον οι δύο ιατρικές γνωματεύσεις συμφωνούν ότι η Ακούσια νοσηλεία είναι απαραίτητη, διατάσσει τη μεταφορά του ασθενούς σε κατάλληλη ψυχιατρική μονάδα. Σε περίπτωση που δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις για Ακούσια νοσηλεία, η νοσηλεία διακόπτεται και ο ασθενής απολαμβάνει εξιτήριο, ενώ παράλληλα κατατίθεται αναφορά στον αρμόδιο εισαγγελέα. Η ακούσια νοσηλεία δεν επιτρέπεται να διαρκέσει περισσότερο από 6 μήνες.
Μετά τους τρεις μήνες ακούσιας νοσηλείας, ο διευθυντής της ψυχιατρικής κλινικής και ένας άλλος ψυχίατρος υποβάλλουν έκθεση στον εισαγγελέα, περιγράφοντας την πρόοδο της υγείας του ασθενούς. Ο εισαγγελέας μπορεί να προωθήσει αυτήν την έκθεση στο μονομελές πρωτοδικείο της περιφέρειας με αίτηση για την τερματισμό της απερίσκεπτης νοσηλείας. Το δικαίωμα να ζητήσουν την λήξη της απερίσκεπτης νοσηλείας έχουν ο ίδιος ο ασθενής, οι συγγενείς του ή ο επίτροπος του, αν έχει τεθεί υπό δικαστική προστασία. Αυτή η αίτηση πρέπει να απευθύνεται στον εισαγγελέα.
Αν η αίτηση απορριφθεί από το πρωτοδικείο, υπάρχει δυνατότητα να υποβληθεί νέα αίτηση μετά από τρεις μήνες. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα άσκησης νομικών μέσων, όπως εφέσεις και ανακοπές, εναντίον της απόφασης του πρωτοδικείου που αποδέχεται την αίτηση απερίσκεπτης νοσηλείας. Αυτά τα νομικά μέσα πρέπει να ασκηθούν εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση της απόφασης. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο σκοπός της απερίσκεπτης νοσηλείας είναι η βελτίωση της ψυχικής υγείας του ασθενούς και όχι η κράτησή του ως κρατούμενου. Ο νομοθέτης θέσπισε αυτό το μέτρο για να προστατεύσει τόσο τον ασθενή από τον εαυτό του όσο και την κοινωνία από δυνητικές εγκληματικές ενέργειες του ασθενούς.
