Το εργατικό δίκαιο, με έμφαση πάντοτε στην προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, έχει θεσπίσει την επίσχεση εργασίας ως ένα αποτελεσματικό μέσο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εργαζόμενοι όταν ο εργοδότης δεν καταβάλλει το μισθό τους εγκαίρως.
Η στιγμή που μπορεί να γίνει επίσχεση εργασίας καθορίζεται στο άρθρο 648 του Αστικού Κώδικα. Σύμφωνα με αυτό, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να καταβάλλει τον μισθό που έχει συμφωνηθεί μετά την παροχή της συμφωνημένης εργασίας από τον εργαζόμενο. Αν ο εργοδότης καθυστερεί σημαντικά στην καταβολή των αποδοχών, ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει την επίσχεση εργασίας.
Επίσχεση εργασίας – Άρθρο 324
Η επίσχεση εργασίας βασίζεται στον Αστικό Κώδικα, και συγκεκριμένα στο άρθρο 324, το οποίο δίνει στον εργαζόμενο το δικαίωμα να αρνηθεί να παράσχει εργασία μέχρις ότου ο εργοδότης εκπληρώσει την οφειλή του. Επίσης, το άρθρο 329 παρέχει τη δυνατότητα για καταδίκη του εργοδότη σε παροχή του μισθού του εργαζομένου με ταυτόχρονη εκπλήρωση της υποχρέωσης από τον εργαζόμενο.
Επιπλέον, το άρθρο 345 αναφέρεται στη χρηματική οφειλή και το δικαίωμα του δανειστή να απαιτήσει τόκο υπερημερίας όταν οφείλεται χρήματα, χωρίς την υποχρέωση να αποδείξει ζημία. Εάν υπάρχει και άλλη θετική ζημία, ο δανειστής μπορεί να απαιτήσει και αυτήν.
Επιπροσθέτως, ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να παρέχει την εργασία του στον εργοδότη, μέχρις ότου ο εργοδότης εκπληρώσει την υποχρέωσή του να καταβάλει έγκαιρα τον αμοιβή που αντιστοιχεί σε αυτόν. Η απόρριψη της εργασίας συνεπάγεται ότι ο εργοδότης βρίσκεται σε κατάσταση υπερημερίας και υποχρεούται να καταβάλλει την αμοιβή του εργαζομένου για όλο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο επιτελείται η απόρριψη της εργασίας, όταν ο εργαζόμενος δικαιολογημένα την πραγματοποιεί.
Όπως σε κάθε δικαίωμα, έτσι και στην περίπτωση αυτή, η απόρριψη της εργασίας πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τα όρια που καθορίζει το άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα, το οποίο αναφέρεται στην καταχρηστική άσκηση δικαιώματος. Συνεπώς, η απόρριψη της εργασίας θα πρέπει να γίνεται μέχρις ότου οι αξιώσεις του εργαζομένου ικανοποιηθούν, αλλά όχι ανεξέλεγκτα.
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η απόρριψη της εργασίας θεωρείται καταχρηστική όταν η καθυστέρηση στην εκπλήρωση των εργοδοτικών υποχρεώσεων διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ή όταν οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται στον εργοδότη, αλλά σε αναπόφευκτες καταστάσεις που δεν θα μπορούσε να προβλέψει ή να αποφύγει. Συνοψίζοντας, το νομοθετικό πλαίσιο προστατεύει τόσο τον εργαζόμενο στην περίπτωση καθυστέρησης της αμοιβής του όσο και τον εργοδότη σε περίπτωση αναπόφευκτων καθυστερήσεων που δεν είναι υπαιτιότητά του.
Η εκτέλεση της επίσχεσης εργασίας πραγματοποιείται μέσω μιας σαφούς και ατομικής δήλωσης βούλησης, η οποία πρέπει να υποβάλλεται στον εργοδότη. Το καλύτερο μέσο για την εκτέλεση της επίσχεσης εργασίας είναι μέσω μιας επίδοσης εξώδικης δήλωσης στον εργοδότη, με τη βοήθεια ενός δικαστικού επιμελητή. Κατά την εκτέλεση αυτής της διαδικασίας, ο εργαζόμενος πρέπει να είναι προσεκτικός, καθώς η απλή άρνηση της εργασίας δεν αρκεί και μπορεί να ερμηνευθεί ως παραίτηση από τη θέση του.
Στη διάρκεια της υπερημερίας του εργοδότη, ο εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να απασχοληθεί σε άλλο ωράριο εργασίας. Είναι όμως σημαντικό να διατηρεί την έτοιμη διάθεση και τις εργασιακές του δυνάμεις και να είναι προετοιμασμένος να επιστρέψει στην εργασία του, αν η υπερημερία τελειώσει και επανέλθει στον εργοδότη το καθήκον της εργασίας.
1. Τι είναι η επίσχεση εργασίας;
Η επίσχεση εργασίας είναι μια μορφή συλλογικής διαμαρτυρίας στην οποία οι εργαζόμενοι αρνούνται να εργαστούν για να πιέσουν τους εργοδότες τους να συμμορφωθούν με ορισμένα αιτήματα. Τα αιτήματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν αυξήσεις μισθών, βελτιωμένες συνθήκες εργασίας ή αναγνώριση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων.
2. Πότε είναι νόμιμη η επίσχεση εργασίας;
Η επίσχεση εργασίας είναι νόμιμη στην Ελλάδα, αλλά υπό ορισμένους περιορισμούς. Σύμφωνα με τον Νόμο 2222/1994, οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να προχωρήσουν σε επίσχεση εργασίας μόνο εάν έχουν προηγουμένως προβεί σε διαπραγματεύσεις με τον εργοδότη τους και δεν έχουν επιτευχθεί αποτελέσματα.
3. Ποιοι είναι οι τύποι επίσχεσης εργασίας;
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι επίσχεσης εργασίας:
- Πλήρης επίσχεση εργασίας: Οι εργαζόμενοι αρνούνται να εργαστούν πλήρως.
- Μερική επίσχεση εργασίας: Οι εργαζόμενοι αρνούνται να εργαστούν μόνο για ορισμένα καθήκοντα ή σε ορισμένες ώρες.
4. Πώς κηρύσσεται μια επίσχεση εργασίας;
Η επίσχεση εργασίας κηρύσσεται από μια συνδικαλιστική οργάνωση που εκπροσωπεί τους εργαζόμενους. Η συνδικαλιστική οργάνωση πρέπει να ενημερώσει τον εργοδότη και την αρμόδια επιθεώρηση εργασίας τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την έναρξη της επίσχεσης εργασίας.
5. Τι δικαιώματα έχουν οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια μιας επίσχεσης εργασίας;
Οι εργαζόμενοι που συμμετέχουν σε επίσχεση εργασίας έχουν ορισμένα δικαιώματα, όπως:
- Το δικαίωμα να λαμβάνουν το μισθό τους για την περίοδο της επίσχεσης εργασίας.
- Το δικαίωμα να λαμβάνουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε περίπτωση ασθένειας ή τραυματισμού.
- Το δικαίωμα να συμμετέχουν σε συνδικαλιστικές δραστηριότητες.
6. Τι δικαιώματα έχουν οι εργοδότες κατά τη διάρκεια μιας επίσχεσης εργασίας;
Οι εργοδότες που αντιμετωπίζουν επίσχεση εργασίας έχουν ορισμένα δικαιώματα, όπως:
- Το δικαίωμα να προσλάβει προσωρινούς εργαζόμενους για να καλύψουν τα κενά που δημιουργούνται από την επίσχεση εργασίας.
- Το δικαίωμα να προσφύγει δικαστικά για να τερματίσει την επίσχεση εργασίας.
7. Πώς μπορεί να τερματιστεί μια επίσχεση εργασίας;
Μια επίσχεση εργασίας μπορεί να τερματιστεί με τους εξής τρόπους:
- Με συμφωνία των εργαζομένων και του εργοδότη: Οι εργαζόμενοι και ο εργοδότης μπορούν να συμφωνήσουν να τερματίσουν την επίσχεση εργασίας και να επιστρέψουν στην εργασία τους.
- Με δικαστική απόφαση: Ένα δικαστήριο μπορεί να διατάξει τον τερματισμό της επίσχεσης εργασίας εάν κρίνει ότι η επίσχεση είναι παράνομη ή αντισυνταγματική.
8. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της επίσχεσης εργασίας;
Τα πλεονεκτήματα της επίσχεσης εργασίας περιλαμβάνουν:
- Μπορεί να πιέσει τους εργοδότες να συμμορφωθούν με τα αιτήματα των εργαζομένων.
- Μπορεί να αυξήσει την ευαισθητοποίηση για τα προβλήματα των εργαζομένων.
- Μπορεί να ενισχύσει το συλλογικό πνεύμα των εργαζομένων.
9. Ποια είναι τα μειονεκτήματα της επίσχεσης εργασίας;
Τα μειονεκτήματα της επίσχεσης εργασίας περιλαμβάνουν:
- Μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μισθών για τους εργαζόμενους.
- Μπορεί να βλάψει την επιχείρηση του εργοδότη.
- Μπορεί να δημιουργήσει ένταση μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών.
Γενικά, η επίσχεση εργασίας είναι ένα από τα σημαντικά μέσα που έχει στη διάθεσή του ο εργαζόμενος για να διασφαλίσει την καταβολή του μισθού του. Πρέπει όμως να χρησιμοποιείται με σύνεση και μόνο όταν απαιτείται για την εξόφληση των δικαιωμάτων του εργαζόμενου. Πέραν αυτού, υπάρχουν και άλλοι τρόποι για την αποκατάσταση των οφειλόμενων αποδοχών, όπως η καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας ή η έναρξη δικαστικής διαδικασίας στα αστικά δικαστήρια για εργατικές διαφορές.
Η επίσχεση εργασίας είναι μια μορφή συλλογικής διαμαρτυρίας στην οποία οι εργαζόμενοι αρνούνται να εργαστούν για να πιέσουν τους εργοδότες τους να συμμορφωθούν με ορισμένα αιτήματα. Η επίσχεση εργασίας μπορεί να είναι μια αποτελεσματική μορφή διαμαρτυρίας, αλλά είναι επίσης μια σοβαρή απόφαση που πρέπει να λαμβάνεται προσεκτικά.
