Το διαζύγιο με αντιδικία.
Αναμφίβολα, ο θεσμός του γάμου σε κάποιες περιπτώσεις παύει να αποτελεί μια παραγωγική ανθρώπινη συνύπαρξη, με κοινούς στόχους ανάμεσα στο ζεύγος και κοινό όραμα και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οδηγείται σε ένα τέλμα. Στις περιπτώσεις μάλιστα που δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί λύση του γάμου με το συναινετικό διαζύγιο, καθώς είτε κάποιο από τα μέρη δε συναινεί, είτε δεν είναι δυνατόν να βρεθεί ανάμεσα στο ζεύγος μια κοινή θέση για το πως θα διαμορφωθούν οι σχέσεις τους μετά τη λύση του γάμο τους, αναφορικά πρωτίστως με τα ζητήματα που αφορούν τα τέκνα και δευτερευόντως, με ζητήματα που σχετίζονται με τη περιουσία κινητής και ακίνητης που δημιούργησαν κατά το διάστημα της εγγάμου συμβιώσεως τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις ασυμφωνίας και αποκλίσεων στα ουσιώδη ζητήματα που ανακύπτουν εκ του γάμου και όταν το συναινετικό διαζύγιο είναι αδύνατον να επιτευχθεί, δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από το διαζύγιο με αντιδικία.
Πότε κατά τη νομοθεσία δύναται καθείς εκ των συζύγων να ζητήσει το διαζύγιο με αντιδικία;
Σύμφωνα με το άρθρο 1439 Α.Κ., καθένας από τους συζύγους έχει τη δυνατότητα εκ του νόμου να ζητήσει το διαζύγιο, ήτοι τη λύση του υφιστάμενου γάμου, όταν οι μεταξύ των συζύγων σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου, δηλαδή του αποδέκτη της αγωγής διαζυγίου ή και των δύο συζύγων, ώστε η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι βάσιμα αφόρητη για τον ενάγοντα. Παρατηρείτε, πως ο νομοθέτης θέλοντας να διαφυλάξει το θεσμό του γάμου, έχει εισάγει το στοιχείο του ισχυρού κλονισμού του γάμου που μάλιστα καθιστά αφόρητη τη συνέχιση της έγγαμης συμβίωσης, θέλοντας να διασφαλίσει πως το διαζύγιο θα πρέπει να ζητείται μόνον όταν υπάρχουν αποχρώντες λόγοι και όχι όταν απλά υπάρχει μια κρίση στο γάμο.
Τι συνιστά κατά τη νομοθεσία και τη νομολογία κλονιστικός λόγος;
Σύμφωνα με τη τρέχουσα νομοθεσία και τη νομολογία εκ των δικαστηριακών αποφάσεων, κλονιστικός λόγος δύναται να αποτελέσει οποιοδήποτε γεγονός ή κατάσταση που είναι δυνατόν να επιφέρει στη συγκεκριμένη περίπτωση τον κλονισμό της συζυγικής σχέσης. Αρχικά, κλονιστικά γεγονότα ικανά να οδηγήσουν σε κλονισμό του γάμου συνιστούν, οι παραβάσεις της προβλεπόμενης εκ του άρθρου 1386 ΑΚ υποχρέωσης για συμβίωση. Τέτοια παραδείγματα είναι, οι αδικαιολόγητες απουσίες από το σπίτι, η αποφυγή των γενετήσιων σχέσεων, η χρήση βίας για τη πραγματοποίηση συνουσίας, η αδιαφορία για τον άλλο σύζυγο, οι προσβολές και η εν γένει κακομεταχείριση του άλλου συζύγου, οι ύβρεις, η έλλειψη του πρέποντος σεβασμού ,οι βίαιες αντιδράσεις, η παραμέληση της ψυχαγωγίας, οι διαρκείς σκηνές ζηλοτυπίας κ.α. Αξίζει να σημειωθεί ότι το διαζύγιο με ένα κλικ ή άυλο διαζύγιο, αφορά μόνο την συναινετική λύση στις δυο πλευρές.
Άλλοι λόγοι που συνιστούν ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης είναι οι παραβάσεις της συζυγικής πίστης, οι παραβάσεις κατά τη ρύθμιση του συζυγικού βίου, οι περιορισμοί κατά την ενάσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας καθώς και της εξωεπαγγελματικής δραστηριότητας του άλλου συζύγου, η παράβαση των κανόνων για την άσκηση της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς, η παράβαση της υποχρέωσης συνεισφοράς στις οικογενειακές ανάγκες που επιβάλλεται εκ των άρθρων 1389-1390ΑΚ, η ανέντιμη και ανήθικη συμπεριφορά του ετέρου συζύγου όπως για παράδειγμα η εγκληματική δραστηριότητα σε βάρος τρίτου ή τρίτων προσώπων καθώς και ανυπαίτιες καταστάσεις όπως είναι για παράδειγμα η ασυμφωνία χαρακτήρων, τα οικονομικά προβλήματα, η διαφορές σε μόρφωση και κοινωνική θέση, το ηλικιακό χάσμα, η αδυναμία επίτευξης γενετήσιων πράξεων, ο αλκοολισμός, η τοξικομανία, οι ψυχικές ασθένειες και οι επικίνδυνες ασθένειες με μεταδοτικό χαρακτήρα.
Πέραν όμως των αναφερθέντων λόγων ισχυρού κλονισμού, ο νόμος έχει εισάγει τα λεγόμενα μαχητά τεκμήρια ώστε να διευκολυνθεί η απόδειξη του κλονισμού με αντιστροφή του βάρους της απόδειξης από τον ενάγοντα στον εναγόμενο.
Μαχητά τεκμήρια σημαίνει πως δίνεται η δυνατότητα στον εναγόμενο να αποδείξει, πως παρά τη συνδρομή του μαχητού τεκμηρίου, δεν επήλθε ισχυρός κλονισμός της εγγάμου συμβιώσεως που να κατέστησε τη συνέχιση του γάμου αφόρητη για τον ενάγοντα.
Τα μαχητά τεκμήρια που εισάγει ο νόμος είναι α) η διγαμία δηλαδή η σύναψη νέου γάμου πριν τη λύση με διαζύγιο ή λόγω θανάτου, ή λόγω αμετάκλητης ακύρωσης του γάμου που ήδη υπάρχει, β) η μοιχεία δηλαδή κάθε σαρκική επαφή του συζύγου με τρίτο πρόσωπο που είτε επιδιώκει, είτε επιτυγχάνει την εκτός γάμου γενετήσια ικανοποίηση, αδιάφορο για τον νόμο είναι το αν η μοιχεία πραγματοποιείται με άτομα διαφορετικού ή του ίδιου φύλου αλλά ο νομοθέτης εστιάζει στη βαριά παραβίαση της συζυγικής πίστης, χωρίς ωστόσο να εντάσσεται στην έννοια της μοιχείας η απλή ερωτική διάθεση που δε μετατρέπεται σε σεξουαλική σωματική επαφή ή το φλερτ, γ) η εγκατάλειψη, ήτοι η παράβαση της υποχρέωσης για έγγαμη συμβίωση δηλαδή η καθολική παύση της συμβίωσης χωρίς κάποια εύλογη αιτία με τη φυσική απουσία και τη ψυχική αδιαφορία με πρόθεση διάσπασης της συμβίωσης, δ) η επιβουλή της ζωής δηλαδή κάθε πράξη ή παράλειψη με την οποία εκδηλώνεται εμπράκτως η πρόθεση του ενός συζύγου να θανατώσει τον άλλον, χωρίς να αρκούν οι ενδόμυχες σκέψεις, ε) η άσκηση ενδοοικογενειακής βίας η οποία απέκτησε πληρέστερη νομική κάλυψη στο οικογενειακό περιβάλλον με τη θεσμοθέτηση του Ν 3500/2006.
Με το άρθρο 3 του νόμου αυτού επήλθε τροποποίηση της διάταξης του άρθρου 1439 παρ.2 ΑΚ και προστέθηκε ένα πέμπτο μαχητό τεκμήριο ισχυρού κλονισμού της έγγαμης συμβίωσης, η ενδοοικογενειακή βία που αφορά τη βία στους κόλπους της οικογένειας είτε σωματικής, είτε ψυχολογικής καθώς και ο συνδυασμός αυτών.
Το αμάχητο τεκμήριο της διετούς διαστάσεως για τον κλονισμό στο Διαζύγιο με Αντιδικία
Η τετραετής διάσταση που ήταν απαραίτητη στο παλιότερα, αποτελεί πλέον παρελθόν με το άρθρο 14 του Ν 3719/2008 και πια στο άρθρο 1439 παρ.3 ΑΚ ορίζεται πως <<εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων>>. Οι Δικηγόροι για διαζύγια ειδικότερα δε σε υποθέσεις αντιδικίας, πρέπει να μπορούν να ελιχθούν και να βοηθήσουν την πλευρά τους στο μέγιστο.
Η διάταξη του άρθρου 1439 παρ.3 ΑΚ, μεταρρυθμίστηκε πλήρως από το άρθρο 14 του Ν 3719/2008 έτσι ώστε να τεκμαίρεται αμάχητα ο ισχυρός κλονισμός όταν οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση για δύο τουλάχιστον χρόνια.
Το αμάχητο αυτό τεκμήριο λειτουργεί ως εξής: Μετά από τη παρέλευση τουλάχιστον δύο ετών διάστασης, τεκμαίρεται αμάχητα ο αντικειμενικός κλονισμός του γάμου, ο οποίος λόγω της παρέλευσης του διετούς διαστήματος της διάστασης δε χρειάζεται να αποδειχθεί και το δικαστήριο προβαίνει στη λύση του γάμου, μετά και τη διαπίστωση της πρόθεσης για διάσταση.
Αναφορικά με την αρμοδιότητα των δικαστηρίων στις διαφορές που αφορούν το διαζύγιο καθώς και τις υπόλοιπες οικογενειακές διαφορές, αρμόδιο δικαστήριο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο ανεξαρτήτως ποσού και το αρμόδιο κατά τόπο δικαστήριο είναι το δικαστήριο της κατοικίας του εναγομένου συζύγου ή του τόπου της τελευταίας κοινής διαμονής των συζύγων. Σε αντίθεση με το συναινετικό διαζύγιο, η αντιδικία είναι μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία που πρέπει ο δικηγόρος οικογενειακού δικαίου, να διαχειριστεί με λεπτότητα.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, το διαζύγιο με αντιδικία έχει ως βάση του τον ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης, που συνιστά τη συνέχιση της αφόρητη. Οι λόγοι του κλονισμού μπορούν να αφορούν είτε υπαίτιες, είτε ανυπαίτιες συμπεριφορές που καθιστούν το γάμο δυσλειτουργικό.
Ο νόμος έχει εισάγει πέντε μαχητά τεκμήρια ισχυρού κλονισμού, τη διγαμία, τη μοιχεία, την επιβουλή της ζωής και την ενδοοικογενειακή βία καθώς και ένα αμάχητο τη διάσταση για χρονικό διάστημα πάνω από δύο έτη. Σημαντικό είναι να λεχθεί πως πάντα θα πρέπει να εξεταστεί διεξοδικά η δυνατότητα για συναινετικό διαζύγιο πριν τα μέρη οδηγηθούν στο διαζύγιο με αντιδικία ώστε να αποφευχθούν οι αναμενόμενες εντάσεις που φέρνει μια διαδικασία αντιδικίας ανάμεσα στους διαδίκους.
3 Σχόλια